کتاب سلانه سلانه با حیوانات آشنا شویم و از جانب آنها سخن بگوییم

پیش گفتار از جین گودال

این که کسی به انواع مختلف حیوانات احترام بگذارد، یا آنها را نادیده بگیرد، و یا به آنها آسیب برساند تا حد زیادی به نوع محیطی که او در آن پرورش پیدا می کند و به خصوص طرز فکر و نگرش خانواده و دوستانش مربوط می شود. من خوش شانس بودم؛ وقتی مادرم فهمید که من مشتی کرم را با خودم به رختخواب آورده ام (من ده ماهه بودم)، آنها را بیرون نریخت، بلکه آهسته به من گفت که آنها بدون خاک می میرند، بنابراین من تاتی تاتی با کرم هایی که با خودم آورده بودم به باغچه کوچک آپارتمانمان در لندن برگشتم. او علاقه من به حیوانات را مورد تشویق قرار می داد. در دوران کودکی ما یک سگ، یک سری گربه، انواعی از خوکچه های هندی، همستر و غیره داشتیم که مسئولیت آنها به عهده من و خواهرم بود و اجازه نداشتیم که آنها را مورد فراموشی قرار دهیم، هرگز. ما طوری پرورش یافته بودیم که از قفس نفرت داشته باشیم؛ درِ قفس قناری و مرغ عشقمان همیشه باز بود و آنها آزادانه پرواز می کردند. لانه خرگوش هامان به مسیری در خارج از لانه راه داشت، همستر در پشت مبل آشیانه داشت و خوکچه های هندی به طور منظم برای راه رفتن و دویدن با قلاده به خیابان برده می شدند.
ما، همچنین، تشویق می شدیم که در دنیای طبیعی دست به اکتشاف و جستجو بزنیم و با آن ارتباط برقرار کنیم و در عین حال از طریق کتاب هایی که کودکی من را احاطه کرده بودند درباره آن بیاموزیم و یاد بگیریم. باارزش ترینِ این کتاب ها، کتابِ بزرگی بود که «معجزه زندگی» نام داشت و رایگان برای ما فرستاده شده بود و جایزه جمع آوری کوپن های یک ماده غذایی بود. آن کتاب، با تصاویر بی شمار و گوناگونش، حاوی عناوین متنوعی بود که از زبان های مختلف برای هدف های مختلف تا تاریخ پزشکی را شامل می شد. آن کتاب برای بزرگسالان نوشته شده بود ولی من عاشقش بودم و همین کتاب بود که به من کمک کرد احترام به زندگی و عجایب طبیعت در من شکل بگیرد.
بعد از آن روزهای دور، در قبل از جنگ جهانی دوم، چیزهای زیادی در دنیا تغییر کرده است. همیشه سوءاستفاده و ظلم به حیوانات وجود داشته است امّا امروزه به شکرانه رسانه ها و تلاش خستگی ناپذیر کسانی که در پی حفاظت و پشتیبانی از همه انواع حیوانات - از لابستر (نوعی خرچنگ دراز) گرفته تا شامپانزه - و محیطی که در آن زیست می کنند، هستند بیشتر از آن آگاهی داریم. کابوس مزارع کارخانه ای (دامداری ها و مرغداری های صنعتی) پدیده جدیدی است. فوران فوق العاده جمعیت دنیا سبب شده است دشمنی فزاینده ای بین «بشر» و «حیوان وحشی» بر سر منابع زیستی ایجاد شود و در اثر این رقابت و دشمنی، دنیای طبیعی در حال از بین رفتن است. فقر و مناطق عبوس و دلگیر درون شهری که حتی در بیشتر کشورهای ثروتمند و مرفه جهان نیز وجود دارند، بچه ها را از طبیعت جدا کرده و نسبت به آن بیگانه ساخته است.
در حال حاضر، نیازی جدید برای دادن اطلاعات و تشویق نسل جوان به فهمیدن دنیای طبیعی و روابطشان با آن در حال شکل گیری است. نیازی تازه برای آن که به دانش آموزان در مدرسه آموخته شود که نحوه رفتار جامعه شان با حیوانات چگونه است، و نیازی تازه برای آن که برای جوانانمان فرصت هایی فراهم شود که احترام به زندگی انواع موجودات و احساس همدلی و یگانگی با موجودات دیگری که ما، یعنی بشر، این سیاره را با آنها شریک هستیم، در آنها پرورش داده شود. به همین دلیل است که من برنامه «روتز اَند شوتز» را ایجاد کردم که لازمه اش شرکت جوانانِ هر منطقه در پروژه هایی است که نفعش به همه، یعنی محیط زیست، حیوانات و جامعه بشری می رسد. روتز اَند شوتز برنامه ای است با دو پیام اصلی: الف - این که تک تک افراد مهم هستند و می توانند هر روزه تفاوتی ایجاد کنند.
ب - «ما تنها زمانی که بفهمیم، اهمیت می دهیم؛ تنها وقتی اهمیت بدهیم کمک خواهیم کرد؛ و تنها زمانی که کمک کنیم همه چیز نجات خواهد یافت.» ما باید فرزندانمان را تشویق کنیم و به آنها اختیار بدهیم تا به ما در نجات دنیایی که به زودی مال آنها خواهد شد کمک کنند. اطلاعات زیاد و گسترده ای درباره سوءاستفاده از حیوانات و حفاظت از محیط زیست در کتاب ها، مجله ها، سازمان های بزرگ حمایت از حیوانات و محیط زیست و... وجود دارد. مارک بی کاف همه اینها را در این کتاب گرد آورده و با وضوح و روشنی و عقیده و ایمانی راسخ درباره همه این مسایل صحبت کرده است.
با خویشاوندانمان سلانه سلانه قدم بزنیم کتاب مرجعی است که می تواند به طور یکسان برای کودکان، والدین و آموزگاران مفید و قابل استفاده باشد. این کتاب همه ابعاد ارتباط ما با حیوانات را چه در طبیعت و چه در خانه مورد بحث قرار می دهد و با مسایل اخلاقی درباره نحوه بهره کشی و سوءاستفاده از حیوانات و نحوه تفکر ما درباره آنها سر و کله می زند. نه تنها در ارتباط با خودمان، بلکه به عنوان موجودات زنده ای که در مقابل نیازهاشان از حقوقی برخوردار هستند که باید مورد احترام قرار گیرد و به آن ارج گذاشته شود.
وقتی کودکان به اطلاعات خوبی دسترسی داشته باشند که شناخت و درک درستی از مسئله به آنها بدهد، منطقشان بی عیب و نقص و پاک است. نوه پنج ساله من در تانزانیا بزرگ شد، جایی که ماهی گیری یکی از راه های زندگی مردم است. او هم به احترام گذاشتن به حیوانات تشویق شده است. مدتی قبل، پس از گذراندن چند ماه با داوطلبان فعالیت در «روتز اَند شوتز»، او از پدرش پرسید که ماهیِ توی بشقابش از کجا آمده است. آیا آن را به خاطر او کشته بودند؟ در آن صورت، او خواهشش این بود که دیگر نمی خواست بعد از این ماهی بخورد. خواهر سه ساله او هم، کاملاً مستقل، سوالی مشابه این، با همان نتیجه، درباره جوجه توی بشقابش پرسید. وقتی با فرد داوطلب صحبت کردم، او گفت که حرفی در دفاع و حمایت از گیاه خواری با کودکان نزده است، اگرچه که او خودش گیاه خوار بود، همان طور که من هستم، اما پسرم گیاه خوار نیست. او گفت که با کودکان مقدار زیادی درباره این که چگونه حیوانات همه چیز را می فهمند و حس می کنند صحبت کرده است. اگر کودکان از ظلم وحشتناکی که در اثر تجارت حیوانات نصیب جانوران مختلف می شود آگاه شوند، خواهند فهمید که چرا خریدن یک حیوان کمیاب و غیر بومی اشتباه است. اگر آنها از آنچه غالبا در پشت صحنه باغ وحش های ظاهرا خوب می گذرد مطلع شوند، به نحو متفاوتی به حیوانات باغ وحش نگاه می کنند؛ آنها سوال هایی درباره مسایلی که قبلاً از آن بی خبر بودند خواهند پرسید.
اگر داشتن دانش و آگاهی از حیوانات نتیجه اش احترام و اهمیت به رفاه و آسایش آنهاست، برعکس آن هم می تواند درست باشد. هر بار که کودک ناراضی و بی میلی در کلاس مجبور به زنده شکافی موجود زنده ای می شود، بار دیگر آن کار برایش آسان تر می شود. راه های دیگری هم برای احترام گذاشتن به موجودات زنده، پرسه زدن در دنیای کارهایی که می کنند و تنوعی که دارند وجود دارد؛ راه هایی که زندگی را نابود نمی کند.
با خویشاوندانمان سلانه سلانه قدم بزنیم بچه ها را تشویق می کند که خودشان فکر کنند و وضع موجود را مورد پرسش قرار دهند. برای والدین و آموزگاران نیز اطلاعات پرارزشی فراهم می کند که ممکن است آنها در آن باره اطلاعات زیادی نداشته باشند مثل: هوش حیوانات، قابلیت احساس درد آنها، استفاده از حیوانات در آزمایشگاه های دارویی، آزمایش های پزشکی، مزارع متمرکز و کارخانه ای (مرغداری ها و دامداری های صنعتی)، تعلیم حیوانات برای استفاده تفریحی از آنها و غیره. موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته می شود بسیار کامل و فراگیر هستند. بالاتر از همه این که، با خویشاوندانمان سلانه سلانه قدم بزنیم حس کنجکاوی طبیعی بچه ها را در دنیای خودشان تحریک می کند، حس شادمانی و شگفتی را در آنها پرورش می دهد و حس وظیفه و توجه را در آنها بر می انگیزد. کودکانی که نسبت به حیوانات مهربان هستند و به آنها احترام می گذارند، احتمالاً در ارتباط با سایر افراد بشر نیز درک و فهم بیشتری از خود نشان می دهند.
امیدوارم این کتاب به زودی در همه کتابخانه ها و در قفسه کتابِ بیشترِ خانه ها وجود داشته باشد. من این کتاب را به طور قطع به همه ۱۵۰۰ نفر اعضای «روتزاند شوتز» در آمریکای شمالی و سایر نقاط دنیا نیز توصیه می کنم.