کتاب نئو گلستان

کتاب مستطاب گلستان سعدی از دیرباز الهام‌دهنده به اهل ذوق بوده که برخی از آنان مستقیماً یا به طور غیرمستقیم آن را سرمشق نوشته‌ی خود قرار داده‌اند. یکی به دلیل سجع روان نثر آن است. دیگری به خاطر این‌که حکمت را با طنز ظریفی آمیخته چنان‌چه یکی از دیگری را نمی‌توان جدا کـرد. سوم سادگـی بیان چنان‌چه ــ به رغم نثر فنـی‌اش ــ آسان خوانده می‌شود، و به همین دلایل دست‌کم تا صد سال پیش کتاب درسی مکتب‌ها و مدارس ابتدایی بود. گذشته از سجع نوشته‌های قائم‌مقام و خیلی کمتر از او که از این نظر از سعدی تقلید غیرمستقیم کرده‌اند، کتاب پریشان قاآنی تقلید مستقیمی از گلستان است که عیناً شیوه‌ی سعدی را در فرم و محتوا به کار بسته، اما اگرچه در فرم تقریباً موفق شده در محتوا درمانده است. گذشته از این موارد مشهور و رسمی، گلستان از جمله الگوی سیاه‌مشق‌های خیلی از نوجوانان بوده که بیشتر در قالب طنز نوشته‌اند. خود من هنگامی که دانش‌آموز دبیرستان بودم سیاه‌مشقی به تقلید از دیباچه‌ی گلستان در نکوهش اتوبوس بنز نوشتم، که از آن‌چه به خاطر دارم: لعنت شیطان را تَمَرّد و ذلّ که طاعتش موجب نکبت است و به شکر اندرش مزید خجلت؛ که بنز را آفرید. هر نفسی که فرو می‌رود مخلّ حیات است و چون برمی‌آید مضرّ به ذات. پس در هر نفسی دو لعنت موجود است و بر هر لعنتی فحشی واجب. نئوگلستان کتابی جذاب و سرگرم‌کننده است و دوست‌داران سعدی و گلستان و طنز به زبان قدیم از آن بهره خواهند برد.