کتاب تبریز،جغرافیا، تاریخ نشر انتشارات موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع

شهرستان تبریز در مغرب استان آذربایجان شرقی واقع است. از شمال به شهرستان شبستر، از شمال‌شرقی به شهرستان اهر، از مشرق به شهرسان هریس و شهرستان بستان‌آباد، از جنوب به شهرستان مراغه، از جنوب‌غربی به شهرستان اسکو و از شمال‌غربی به شهرستان شبستر محدود می‌شود و مشتمل است بر دو بخشِ مرکزی (به مرکزیت تبریز) و خسروشهر (خسروشاه سابق، به مرکزیت خسروشهر)، چهار شهر تبریز و باسمِنج و سردرود و خسروشهر، و شش دهستانِ آجی‌چای، اِسپَران، میدانْ‌چای، سردصحرا (از بخش مرکزی)، تازه‌کنْد و لاهیجان(از بخش خسروشهر).۱] شهرستان تبریز در منطقه‌ای نیمه‌کوهستانی - نیمه‌جلگه‌ای واقع شده که ساختمان آن بر اثر یک رشته چین‌خوردگی‌ها و پیشروی و پسروی دریاچه‌ای وسیع - که دریاچه کنونی ارومیه باقیمانده آن است - پدید آمده است. این شهرستان شامل جلگه وسیعی است که کوه‌های مرتفعی چون میشوداغ در شمال‌غربی و اینل - زینل/ اینالی/ عون‌بن‌علی [ در زبان مردم: عینالی‌] یا کوه سرخاب در شمال و سهند در جنوب آن را احاطه کرده است. کوهستان آتشفشانی سهند (بلندترین قله: ۷۰۷،۳ متر) با وسعت ۰۰ ،۴ کیلومتر مربع از کوه‌های متعددی تشکیل شده است و دریاچه‌های کوچکی در دامنه‌های آن وجود دارد. در دامنه‌های سهند چشمه‌های آب‌گرم متعددی نیز هست که غالباً به رودهای جاری از این کوهستان می‌پیوندد. دامنه‌های سهند تا ارتفاع ۵۰۰ ،۲ متر پوشیده از مراتع طبیعی است که چراگاه دام‌های ایلات و دامداران است.