نهج البلاغه، آینه اندیشههای سیاسی، تربیتی و کارنامه حکومتی امام پاکان و پیشوای پرواپیشگان، امام علی(ع) است که در بحران سدۀ اوّل اسلام و هنگامه برخورد دو جهانبینی کاملا متضاد، در معرض دید تاریخ قرار گرفت.
خلافت پنج سالۀ آن حضرت که ادامۀ حکومت پیامبر اکرم بود، الگویی در مکتب سیاست پدید آورد که نه تنها در آن روزگار درخشید، بلکه پس از هزار وچهارصد اندی سال، ایدهآل بشریت مظلوم و الهام بخش انسانهای آزاده است.
امام علی(ع) موفق شد علیرغم شرایط نامطلوب سیاسی و بحرانهای حاد اجتماعی که مولود خباثت دنیاپرستان کوردل بود، نمونهای از جامعه اسلامی را به وجود آورده و راه و رسم حکومت اسلامی را به دنیا نشان دهد.
عملکرد آن امام همام نیز درس حکومت و سیاست انسانی را آموخت که نه تنها جهان اسلام بلکه بشریت بدان مباهات میکند.
پس از آن دوران کوتاه و نورانی، تا طلیعۀ قرن پانزدهم، هجرت صدای عدالت علی(ع) همراه آواز سوزناک آن بزرگ در چاه دنیاپرستی و استعمار، مورد بیمهری و سرکوب بود و فرمانها و سیرۀ عدالتآموز امام عادلان تنها در حوزۀ علم و تحقیق استفاده میشد.