کتاب رمان تاریخی نشر ثالث

رمان تاریخی در سال ۳۷ /۱۹۳۶نوشته شد و در سال ۱۹۵۵ در برلین (انتشارات Aufbau) منتشر شد (نسخۀ روسی آن مدت کوتاهی پس از نگارش کتاب در مسکو به چاپ رسید.) ترجمۀ حاضر بر اساس متن اصلی آلمانی صورت گرفته و تقریباً در همۀ موارد با ترجمۀ انگلیسی آن مطابقت داده شده است. به‌دلیل قرابت کنونی نحو انگلیسی با فارسی (که بیشتر محصول ترجمه‌های چند دهۀ اخیر از متون نظری است)، و جملات اغلب طولانی و دشوار لوکاچ در آلمانی، که بعضاً غیرضروری و گیج‌کننده می‌نمود، هرجا لازم و امکان‌پذیر بوده است، از صورت‌بندی‌های ترجمۀ انگلیسی استفاده شده است. در قیاس با آثار مشهور دوران جوانی لوکاچ، نظیر جان و شکل‌ها و نظریۀ رمان، یعنی زمانی که شدیداً تحت تأثیر تفکر نوکانتی بود، در آثار به‌اصطلاح دورۀ دوم حیات فکری او (فاز مارکسیسم ـ لنینیسم)، یعنی نوشته‌های او بعد از تاریخ و آگاهی طبقاتی، که عمدتاً به تاریخ و مسایل رئالیسم در ادبیات اروپایی می‌پردازند، دیگر نشان چندانی از نثر به‌اصطلاح ادبی و پرشور او نیست. نثر ’حزبی‘ و ’عینی‘ (sachlich) او، که کتاب حاضر نمونۀ گویایی از آن است، رفته‌رفته در آثار دوران پیری لوکاچ هرچه بیشتر خصلتی آکادمیک، متکلف و حتی فضل‌فروشانه به خود می‌گیرد. به‌رغم این، رمان تاریخی، به‌عنوان اثری کلاسیک در زیباشناسی مارکسیستی و نظریۀ ماتریالیستی ادبیات، مملو از بصیرت‌ها و ایده‌های درخشانی است که حتی امروز نیز بی‌شک به کار فهم پراکسیس یا کنش ادبی و نقد جریان‌های ایدئولوژیک و ارتجاعی در ادبیات و تاریخ‌نگاری می‌آید.