«در قدرت و نفوذ جامعهشناسی همین بس که همه آن را با دست پس میزنند و با پا پیش میکشند. رشتههای دانشگاهی سابقهدارتر از یکسو جامعهشناسی را مسخره میکنند و آن را تازهواردی دستوپا چلفتی میدانند و از سوی دیگر دیدگاههایش را به عاریت میگیرند. مردم عادی از یکسو کسانی را که این رشته را بهطور حرفهای دنبال میکنند به باد استهزا میگیرند و از سوی دیگر برخی مفروضاتش را بیبروبرگرد قبول دارند. حکومتها از یکسو آن را به سست کردن پایههای انضباط اخلاقی و اجتماعی جامعه متهم میکنند و از سوی دیگر جامعهشناسان را برای ارزیابی سیاستهایشان به خدمت میگیرند.» اینها جملاتی است که استیو بروس استاد جامعهشناسی کتابش را با آن آغاز کرده است. کتابی که درآمدی بر این شاخهی مهم از علوم انسانی است و برای آشنایی افرادی که میخواهند از این رشته بیشتر بدانند بسیار مفید است.
استیو بروس کتاب جامعهشناسی را سال 1999 نوشته است. این کتاب یکی از بیش از 400 جلد کتابی است که دانشگاه آکسفورد تحت عنوان «a very short introduction» منتشر کرده است. انتشار این مجموعه کتابها سال 1995 آغاز شد و هر جلد آن درآمدی بر یک موضوع است. این کتابها برای ارائهی مفاهیم دانشگاهی به مخاطب عام نوشتهشدهاند و نویسندگان آنها اغلب استادان برجستهی آن رشته هستند. در جامعهشناسی کتاب استیو بروس برای این مجموعه برگزیدهشده است. این کتاب، یک کتاب جامعهشناسی کامل که این علم را از زوایای مختلف شرح دهد نیست، بلکه تنها مقدمهای است که موقعیت و کاربرد این دانش را توضیح میدهد. او در این کتاب تلاش کرده است وظایف اصلی جامعهشناسی را تبیین کند و حدومرزهای این رشته را مشخص نماید.
استیو بروس کتاب جامعهشناسی را با پیشگفتاری آغاز کرده است که در آن دربارهی قدرت و نفوذ جامعهشناسی سخن گفته است و به دلایل خود برای نگارش کتاب اشارهکرده است. او پس از آن درونمایهی اصلی کتاب را در پنج فصل نوشته است. عناوین فصلهای کتاب جامعهشناسی به شرح زیر است:
فصل اول: موقعیت جامعهشناسی
فصل دوم: برساختههای اجتماعی
فصل سوم: علتها و پیامدها
فصل چهارم: دنیای مدرن
فصل پنجم: شیادان
پس از این پنج فصل، فصلی تحت عنوان نتیجهگیری آمده است. استیو بروس در این بخش عقاید خود را دربارهی جامعهشناسی بیان کرده است. او دراینباره نوشته است: «جامعهشناسی اگر بناست چیزی بیش از گمانهزنیهای جالب باشد (که البته همیشه هم جالب نیست) باید تجربی باشد. بهعبارتدیگر، نظریهها و تبیینهای جامعهشناختی باید بر یافتههایی معقول و منطقی از دنیای واقعی مبتنی باشند. به همین علت من در انتخاب صاحبنظران برجستهای که در این کتاب به آرای آنان پرداختهام بیشتر به جامعهشناسانی توجه کردهام که مباحث نظری را با مطالعات تجربی دقیق آمیختهاند.»
در پایان کتاب بخشی تحت عنوان «برای مطالعهی بیشتر» آمده است که در آن استیو بروس بسیاری از کتابهای مهم این رشته را معرفی کرده و دربارهی هرکدام توضیحات مختصری نیز ارائه کرده است. این فهرست هم برای غیر دانشگاهیان علاقهمندی که میخواهند بیشتر بدانند فهرست بسیار خوبی است و هم دانشجویان و پژوهشگران جامعهشناسی میتوانند از منابع موجود در این فهرست برای تحقیقات جامع و دقیق استفاده کنند.
جامعهشناسی رابطهای نامعمول با موضوعات موردبررسیاش دارد. از سویی میتوان آن را رشتهای بیطرف و برکنار از جهان مورد مشاهدهاش دانست و از سوی دیگر باید گفت جامعهشناسی خود علامت و نشانهی همان اموری است که توصیفشان میکند.
رابرت مرتون در بحث خود دربارهی نقش پیوریتنها در علم مدرن میگوید یهودیت و سپس مسیحیت از عوامل مؤثر در ظهور عقلانیت مدرن بودهاند. مسیحیت با قائل شدن به خدای واحد بهجای مجموعهای از خدایان (که عملکردشان مبتنی بر هیچ نظم و قاعدهای نبود و هر یک بهگونهای تصمیم میگرفت و عمل میکرد) و با محدود کردن حیطهی عمل خداوند به خلق و زوال جهان؛ بدون مداخله در گسترهی میان آغاز و انجام آن، درواقع نوعی نظم را بر جهان حاکم میدانست و درنتیجه امکان نگرشی علمی به جهان مادی را فراهم آورد. بهعلاوه در مسیحیت خود جهان مادی به آن اندازه تقدس نداشت که نتوان به مطالعهی نظاممند آن پرداخت؛ بنابراین همینکه در پی جنبش اصلاح دینی کلیسای رم اقتدارش را از دست داد، دانشمندان این آزادی را یافتند که فارغ از الزامات دینی به علماندوزی و دانشپژوهی بپردازند. به تعبیر مرتون، آنچه علم مدرن را محقق کرد نه پیشرفتهای فنی در ساخت و استفاده از ابزارآلات، بلکه پیدایش نگرشی جدید به جهان بود.
دربارهی علت ظهور جامعهشناسی نیز همین مطلب صادق است. البته کسانی چون ابن خلدون، فیلسوف عرب قرن چهاردهم میلادی، یا افلاطون و ارسطو از فلاسفهی یونان باستان نیز در آثار فلسفی و تاریخی خود مطالبی جامعهشناختی طرح کردهاند؛ اما بهواقع با آثار کسانی چون آدام اسمیت و دیوید هیوم و آدام فرگوسن در پایان قرن هجدهم است که میتوان در عصر موسوم به «عصر روشنگری اسکاتلندی»، مجموعهای از کارهای علمی و دانشگاهی یافت که جامعه شناسان مدرن آنها را آثاری جامعهشناختی میدانند؛ و تازه در قرن بیستم بود که این رشته بهواقع شکوفا شد. این امر را نباید اتفاقی دانست. در جامعهای سنتی با فرهنگی منسجم و فراگیر نهادهای اجتماعی اندک اما قدرتمند؛ و دینی فراگیر که برای آن نهادهای اجتماعی منشاً الهی قائل است دشوار میتوان جهان را برساختهای اجتماعی معرفی کرد. البته در چنین جوامعی هم هستند افراد دنیادیدهای که بدانند همهجا اوضاعواحوال مانند وطن خودشان نیست.
استیو بروس نویسنده و جامعهشناس انگلیسی متوجه سال 1951 است. او در رشتهی جامعهشناسی تحصیلکرده و از سال 1991 در دانشگاه آبردین بهعنوان عضو هیئتعلمی فعالیت کرده است. او در سال 2003 به عضویت هیئتعلمی آکادمی بریتانیا و نیز عضویت انجمن سلطنتی ادینبورگ انتخاب شد. او آثار مختلفی دربارهی منشأ دین در جهان مدرن و نیز پیوند میان دین و سیاست در کارنامه دارد. او دربارهی دین میگوید: «بدون شک درست است که دین اغلب از نظر اجتماعی محافظهکار است. دین با پیوند دادن خدای مشترک، یک اخلاق مشترک و نظم و ثبات ایجاد میکند و مناسک آن باعث ایجاد انسجام اجتماعی میشود. دین با وعده دادن زندگی بهتر به فقرا در زندگی بعدی، آنها را با سرنوشت خود در این زمانه آشتی میدهد و از شورش در برابر شرایط فعلیشان دلسرد میکند.»
از جمله کتابهای دیگری که استیو بروس نوشته است میتوان به کتابهای «خدا مرده است: دنیاپرستی در غرب»، «بنیادگرایی»، «دین و سیاست در ایرلند شمالی» و «دین در دنیای مدرن: از کلیساها تا غارها» را نام برد.
جامعهشناسی یکی از زمینههای بسیار مهم در علوم انسانی است. بسیاری از آثار بینالمللی که در این زمینه نوشتهشدهاند در ایران ترجمهشده و در اختیار مخاطب ایرانی قرارگرفته است. کتاب جامعهشناسی استیو بروس نیز یکی از این کتابهاست. بهرنگ صدیقی، مترجم توانمند کشورمان این کتاب را به فارسی برگردانده و انتشارات ماهی در قالب مجموعهی مختصر و مفید، سال 87 این کتاب را به بازار نشر ایران عرضه کرده است. نشر ماهی تاکنون بیش از 15 جلد از این مجموعه کتاب را با موضوعاتی مانند سرمایهداری، فلسفه سیاسی، سیاست، انسانشناسی اجتماعی و فرهنگی، هنر معاصر، اسطوره، علم و دین و ... منتشر کرده است. این مجموعه کتاب، گنجینهی ارزشمندی برای علاقهمندان به جامعهشناسی است.
جامعهشناسی یک کتاب مختصر و مفید است. کتابی است که پیچیدگیهای جامعهشناسی را به شکل مختصر کنار هم جمع کرده و دید خوبی به خوانندهی غیرمتخصص میدهد. هرکسی که بخواهد با دیدگاه یک جامعهشناس آشنا شود و از اهمیتهای دانش جامعهشناسی باخبر باشد میتواند این کتاب را مطالعه کند.
کتاب جامعهشناسی مناسب برای گروه سنی بزرگسال است. کتاب جامعهشناسی جزو کتابهای حجیم و طولانی با موضوع جامعهشناسی است. خواندن این کتاب برای افرادی که میخواهند درزمینهی جامعهشناسی وقت بگذارند و با تفکری عمیق در این حوزه مطالعه داشته باشد مناسب است.
آنچه در بالا خواندید بررسی و نقد کتاب جامعهشناسی اثر استیو بروس بود. خرید و دانلود این اثر در همین صفحه امکانپذیر است. برای مطالعهی دیگر کتابها در زمینهی جامعهشناسی میتوانید به قسمت دستهبندی کتابها مراجعه و کتابهای این موضوع را یکجا مشاهده کنید.