کتاب فروید و روح انسان اثر برونو بتلهایم نشر قطره

ترجمه‌های انگلیسی نوشته‌های فروید دارای نقایص جدی‌اند. این امر نه‌تنها منجر به نتیجه‌گیری‌های نادرست درمورد فروید به‌مثابه‌ یک انسان شده، بلکه درمورد روانکاوی نیز صادق‌ است. این اِشکال حتی در درک نادرستِ مجموعه آثار کامل روان‌شناختی زیگموند فروید (ویراست استاندارد) نیز مؤثر بوده است. خواندن نقدهایی که در این کتاب از این ترجمه ارائه می‌کنم، چه‌بسا موجب آن شود که خواننده از خود بپرسد که چرا من برای انتشار نقدهایم این‌همه صبر کرده‌ام، و چرا دیگران مدت‌ها پیش چنین نقدهایی را مطرح نکرده‌اند. بدیهی است که من نمی‌توانم با قطعیت به سؤال دوم پاسخ دهم، اما دلایل بی‌میلی خودم ممکن است بیانگر آن باشد که چرا دیگران در نقد ترجمه‌ها تردید داشته‌اند.

گفتگو با دوستان عیان کرده است که بسیاری از افرادی که، مانند من، زبان مادری‌شان آلمانی است و در میانه‌ی زندگی خود به ایالات‌متحده مهاجرت کرده‌اند، از کیفیت ترجمه‌ی آثار فروید به انگلیسی کاملاً ناخشنودند. میزان نارسایی‌ها و اشتباهات آشکار در ترجمه‌ها فوق‌العاده زیاد است؛ تنها تصحیح غلط‌های آشکارتر و تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه روی چه چیزهایی تمرکز کنیم کار بسیار چشمگیر و دشواری خواهد بود. اما، به اعتقاد من، بی‌میلی به بحث آشکار درمورد نارسایی ترجمه‌های موجود، درنهایت به دلیل «ملاحظات روان‌شناختی»، بسیار عمیق‌تر بوده است.

در زمان حیات فروید، بیشتر ترجمه‌ها کاملاً مورد تأیید او بود یا، حداقل، با اغماض مورد تأییدش قرار می‌گرفت. ویراستار ارشد مجموعه آثار کامل (ویراست استاندارد) یکی از پیروانش بود که فروید شخصاً ترجمه‌ی برخی از آثارش را به او سپرد؛ و کمک‌ویراستار، دخترش آنا، نزدیک‌ترین فرد به فروید در سال‌های آخر زندگی و جانشین منتخبش بود. در این شرایط، نقد ترجمه‌ها تقریباً مانند انتقاد از خودِ استادِ اعظم به نظر می‌رسید. عموماً افراد از انجام دادن این کار دوری می‌کردند، همراه با این امید دائمی که، در حالت ایدئال، دیگران و وارثان برگزیده‌ی فروید این کار سخت اما بسیار ضروری را بر عهده خواهند گرفت.

نزدیک به چهل سال امید خودم نیز این بوده است. می‌دانم که دیگرانی بسیار نزدیک‌تر از من به ویراستاران مجموعه آثار کامل (ویراست استاندارد) این مشکل را مطرح کرده‌اند و راه‌حل‌های مختلفی را پیشنهاد داده‌اند، مانند افزودن جلد بیست‌وپنجم شامل واژه‌نامه‌های اصلاحی. همه‌ی این پیشنهادها را ناشر نپذیرفته است.

اکثر افرادی که در وینِ دوران فروید زندگی می‌کردند و در آن مکان و زمان با اندیشه‌ی او آشنا شدند، اکنون یا مرده‌اند یا در دهه‌ها‌ی هفتاد یا هشتادسالگی به پایان زندگی خود نزدیک می‌شوند. بنابراین، ترجمه‌های نادرستی که متأسفانه در مجموعه آثار کامل (ویراست استاندارد) فراوان است، باید اینک توسط فردی که آشنا با پیشینه‌ی فرهنگی فروید است، و از نزدیک با زبانی که خود فروید با آن سخن می‌گفت آشنایی دارد، تصحیح شود. به همین دلیل، سرانجام من بر بی‌میلی‌ خود که برای مدت طولانی درگیر آن بوده‌ام غلبه کرده‌ام.

محدودیت زمان به من اجازه‌ی بحث جامع درباره‌ی بسیاری از ترجمه‌های غلط را نداده است ـ امری که درهرصورت بسیار فراتر از توانایی‌های من است. تصمیم‌گیری برای‌آنکه روی چه چیزی تمرکز کنم کار آسانی نبوده، به‌ویژه ازآنجایی‌که بسیاری از ایده‌های رایج درباره‌ی شخصِ فروید، زندگی‌اش، و جاذبه‌ی فکری‌اش براساس سوءتفاهم‌های ناشی از بیان ناقص افکار او در ترجمه‌ی آثارش است، حتی ترجمه‌های غلط از نقل‌قول‌های بسیار ساده‌ای که او درمورد خودش گفته است.