کتاب توهم کنترل یون دانیلسون نشر نور علم

لئندرت پیتر دو نوفیل تنها ۲۱ سال داشت که در سال ۱۷۵۱ بانک خود را در آمستردام با نام «برادران دو نوفیل» تأسیس کرد. فرصت بزرگ او چند سال بعد با وقوع جنگ هفت‌ساله (که آمریکایی‌ها آن را جنگ فرانسه و سرخپوستان می‌نامند) پدید آمد. در آن زمان آمستردام پیشرفته‌ترین مرکز مالی جهان بود؛ پیشتاز در نوآوری‌های مالی، میزبان خلاق‌ترین بانکداران و دارنده بیشترین سرمایه‌ی سفته‌بازانه. گیلدر هلندی همان نقشی را داشت که امروزه دلار آمریکا ایفا می‌کند: ارزی ذخیره که تجارت را در سراسر اروپا و فراتر از آن تسهیل می‌کرد.

دو نوفیل به خوبی از این فرصت بهره برد و با تأمین مالی جنگ از سوی پروس، یکی از ثروتمندترین و معتبرترین بانک‌های جهان را بنا نهاد. زندگی مجللی داشت، خانه‌اش را با بهترین اشیای ممکن تزئین کرده بود و مجموعه‌ای درخشان از نقاشی‌ها در اختیار داشت—اما حتی یک کتاب هم نداشت!

شیوه‌ی کسب درآمد او کاملاً مدرن بود: نوآوری‌های مالی شتاب‌زده و بی‌مهابا در قالب «وام‌های پذیرشی»، که تفاوت چندانی با ابزارهای مالی مخربی که در بحران ۲۰۰۸ نقش داشتند نداشتند. وام‌گیری کوتاه‌مدت و ارزان برای تأمین وام‌های بلندمدت با نرخ بهره‌ی بالا، زنجیره‌هایی طولانی از تعهدات را در بر می‌گرفت که میان بانک‌ها و کشورهای مختلف گسترده بود.

کلید سودآوری همه‌ی این معاملات، پول قرضی بود. برای هر ۲۳ گیلدر که به پروس وام داده می‌شد، دو نوفیل تنها یک گیلدر را خودش می‌پرداخت و ۲۲ گیلدر دیگر را با وثیقه‌ی کالاها وام می‌گرفت. در دوران رونق، این روش سودی کلان داشت، اما کافی بود اندکی اوضاع تغییر کند تا همه‌چیز فرو بپاشد—و چنین شد، آن هم به شکلی فاجعه‌بار، زمانی که جنگ در سال ۱۷۶۳ پایان یافت و نخستین بحران مالی مدرن رخ داد.

-از متن کتاب-