مطالعه باستان شناسی جوامع اسلامی رشته‌ای نسبتاً جدید و یکی از زیرمجموعه‌های مرتبط با فرهنگ اسلامی و تاریخ معماری است. باستان شناسی جوامع اسلامی ریشه در دوران‌های استعماری دارد و مربوط به قرن ۱۹ و اوایل قرن بیستم است. این رشته به سرعت توسعه پیدا کرد و از ۱۹۸۰ به بعد نیاز به تغییر و تجدیدنظر در برخی زوایا آن احساس شد.

این کتاب راهنما برای اولین بار یک مطالعه باستان شناسی اسلامی در مقیاس جهانی را تشریح و چگونگی پیشرفت آن را توصیف می کند. همچنین انتقادات صریحی از وضعیت فعلی باستان شناسی جوامع اسلامی در سرزمین‌های اسلامی مرکزی، غرب اسلامی، آفریقای سیاه و آسیا ارائه می‌دهد. مشارکت کنندگان در این مجلد موضوعاتی مانند زمان و روند اسلامی شدن، مسائل مربوط به تقسیم‌بندی مناطق و منطقه گرایی در فرهنگ مادی، شهرها و حومه، دوگانگی فرهنگی، تفاوت‌های فرهنگی و مذهبی، مدیریت منابع طبیعی، تجارت بین المللی در دوره‌های بعدی تاریخی و مهاجرت را بررسی می‌کنند. علاوه بر این ارزیابی های انتقادی از شیوه‌های ارتباط باستان شناسان امروزی با میراث فرهنگی اسلامی و جوامع محلی، مسائل اخلاقی مربوط به مطالعه فرهنگ‌ها و ادیان را برجسته می‌کند.