کتاب خانواده‌ی پواسونار نشر افق

رمان خانوادۀ پواسونار، نوشتۀ ژان دوتور (1920-2011)، نویسندۀ فقید فرانسوی، اثری در ژانر داستانِ تاریخی است که به مقطعی از جنگ جهانی دوم در زمان اشغال خاک فرانسه توسط آلمانِ نازی می‌پردازد. اما از آن رمان‌های تاریخی نیست که عین‌به‌عینِ واقعیت پیش رود. نویسنده در این اثرِ تحسین‌شده رویۀ دیگری از آدم‌ها در زمانۀ جنگ را به تصویر می‌کشد. آنچه در خانوادۀ پواسونار می‌خوانیم، با صداقتِ تمامِ نویسنده، هجویه‌ای بی‌رحمانه است از چندرویی آدم‌ها در زمانۀ جنگ، جاه‌طلبی‌ها و ظلم‌هایی که به حق یکدیگر روا می‌دارند، و البته، این سؤال اخلاقیِ مهم: مرزِ میان مسئولیتِ فاعلانۀ انسان و بی‌اخلاقی‌هایی که شرایط بر انسان تحمیل می‌کند، دقیقاً کجاست؟

در سال‌های میانی جنگ جهانی دوم، در زمانۀ کمبود مواد غذایی و سهمیه‌بندی، آقای پواسونار از آن وطن‌پرست‌های جان‌برکف نیست که تمام هستی‌اش را فدای وطن کرده باشد. او بیشتر به این فکر است که چطور می‌تواند در مغازۀ لبنیاتی‌اش سود بیشتری از جنگ به جیب بزند. او دلالِ جنگ است و هر روز، با جهتِ باد، تغییر مسیر می‌دهد.

رمان خانوادۀ پواسونار چهار بخش دارد و چند فصل، با پس‌گفتاری پس از پایان اشغال فرانسه و دوران پساآزادی؛ که خود، بسان مرثیه‌ای است بر مفهومِ نابِ آزادی و انسانیت. آنچه در کوچه‌پس‌کوچه‌های فرانسۀ اشغال‌شده و لابه‌لای صفحاتِ خانوادۀ پواسونار پیدا می‌کنیم، به گمان برخی، از جمله فرانسوا موریس، سایۀ سیاه آن سال‌های سیاه است که هرگز از تاریخ فرانسه پاک نخواهد شد.

ژان دوتور شخصیت‌هایی چندلایه خلق کرده، با ارزش‌های اخلاقی خاص خودشان. آن‌ که تقریباً همیشه خبیث و غیرقابل‌اعتماد می‌ماند، آقای پوآسونار است که هم آدم می‌فروشد، هم می‌خرد، هم احتکار می‌کند، هم با تدبیراندیشی برای سال‌های پس از جنگ و پس از اشغال، مجیز طرفداران شارل دو گل را می‌گوید، می‌خواهد به مارشال پتن نزدیک شود، آلمانی فراری را راه می‌دهد، بعد او را می‌فروشد و بی‌نهایت کارهایی از این دست.

ژان دوتور برای خانوادۀ پواسونار، برندۀ جایزۀ ادبی انترالیته در سال 1952 شد. او همچنین تجربۀ حضور در میدان نبر جنگ جهانی دوم را داشته. در دانشگاه سوربون فلسفه خواند، 15 روز پس از حملۀ آلمان به فرانسه بازداشت شد، فرار کرد به جنبش مقاومت فرانسه پیوست و در ابتدای سال 1944 دستگیر شد. دوتور دوبار از چنگ نا‌زی‌ها فرار کرد و به جنبش آزادی‌سازی فرانسه ملحق شد، تا پایانِ ماجرا.

ژان دوتور، نویسندۀ فرانسوی (1920 -2011)، در پاریس به دنیا آمد و 91 سال بعد، در پاریس از دنیا رفت. آنچه در این سال‌ها از او باقی ماند، مجموعه‌ای از رمان‌ها و داستان‌هایی است بس شجاعانه و جریان‌ساز. چرا شجاعانه؟ چون چه کسی جز او می‌توانست کمتر ده سال پس از جنگ جهانی دوم، ملت خودش را به‌خاطر استانداردهای دوگانه و موج‌سواری دربارۀ اشغال آلمان نازی به سخره بگیرد؟

نشر افق با خرید حق انحصاری نشر اثر (کپی‌رایت) ناشر رسمی ژان دوتور در ایران و به زبان فارسی در سراسر جهان است.