کتاب مدیریت مالی و اداری در ورزش نشر مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی

بودجه نویسی به شکل اولیه آن قدمتی در حد پیدایش حکومت ها و دولت ها دارد. با پیدایش و گسترش وظایف دولت ها و پیچیده شدن امور کشورداری، بودجه نویسی از شکل اولیه خارج شده و امروزه به مثابه یکی از ابزارهای اساسی و مهم دولت ها جهت رسیدن به اهدافشان تبدیل شده است. بدیهی است مفهوم دولت و بودجه به همان شکلی که امروزه به ذهن متبادر می شود، قطعاً موردنظر دولت مداران و حاکمان ادوار گذشته با همین سبک و سیاق نبوده است. مفهوم بودجه همگام با تکامل دولت ها و پیچیده تر شدن وظایف دولت، تغییر و تکامل یافته است. از اواخر قرن چهارم میلادی (شروع قرون وسطا) نظام فئودالی به مثابه یک نظام مسلط جهانی شکل گرفت و تکامل یافت. در این نظام، فئودال ها و خان ها به صورت سلسله مراتب بزرگ و کوچک در تمامی سطوح قدرت پراکنده بودند و هریک با شیوه خاص خود، در محدوده توانایی و اقتدار خویش، بر جان و مال افراد تحت سلطه خود حکومت می کردند. در رأس هرم، خان بزرگ و در سطوح پایین تر، خان های کوچک قرار داشتند که هریک از آن ها از خان های بالادست اطاعت و فرمان برداری می کردند؛ درحالی که در قاعده هرم، انبوه انسان هایی قرار داشتند که رعیت خوانده می شدند؛ بنابراین در هر دوره حاکمان به شکلی خاص و با ملاک قرار دادن شاخص هایی، به گذران ایام و حکومت داری مشغول بودند تا اینکه ابتدا در انگلستان و بعداً در سایر کشورها حق وضع مالیات و تصویب مخارج عمومی به منتخبین مردم واگذار شد. پیدایش حکومت های مشروطه و مقررات مهمی که برای نظارت عموم در دخل وخرج کشور در چنین کشورهایی به وجود آمد، باعث شد که موضوع بودجه به سرعت اهمیت زیادی به دست آورد. به همین منظور برای آگاهی خوانندگان محترم، در این فصل سعی شده است تاریخچه کاملی از روند تکاملی بودجه و امور مالیه در کشورهای مختلف ارائه شود و در ادامه نیز به اطلاعات جامعی از سیر شکل گیری بودجه در ایران اشاره شود.