کتاب تاریخ شفاهی پارک‌های علم و فناوری به روایت سیاستگذاران، پایه‌گذاران و صاحب‌نظران جلد 2 نشر انتشارات دانشگاه تهران

حدود سه دهه از تأسیس اولین پارک های علم و فناوری در ایران می گذرد و در این مدت، پارک های علم و فناوری به لحاظ رشد کمّی و توسعه کیفی، تجارب زیادی را پشت سر گذاشته اند. براساس آمار رسمی، حدود 60 پارک علم و فناوری در کشور وجود دارد و این پارک ها با شبکه ای از شرکت های فناور (استارت آپ و دانش بنیان، های تک و...) بزرگترین اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور را تشکیل داده و به حق، به «نگین آموزش عالی» کشور تبدیل شده اند.

همانند هر پدیده دیگر در ساحت کلان حکمرانی کشور، پارک های علم و فناوری نیز در مسیر توسعه خود فراز و نشیب های زیادی را طی کرده اند. برآیند این فراز و نشیب ها «تجربه ای» را شکل داده که نفس این تجربه، فارغ از هرگونه قضاوتی در مورد برون داد یا خروجی آن و حتی قضاوت در موفق یا ناموفق بودن آن، به لحاظ حکمرانی دارای ارزش ذاتی بالایی است. در واقع این طور می توان گفت که پس از الگوی شکل گیری دانشگاه ها به معنا و مفهوم مدرن آن در ایران که با احتساب تجربه «دارالفنون» قدمت آن به 150 سال می رسد، الگوی شکل گیری پارک های علم و فناوری در ایران با سه دهه تجربه و تمرین حکمرانی (شامل تمامی فرایندهای نرم افزاری و سخت افزاری مدیریت آن ها)، دومین تجربه مهم و درخور در زیست بوم آموزش عالی کشور محسوب می شود که به لحاظ حکمرانی قابلیت بازخوانی و مطالعه را دارد. به اعتبار گفته های فوق، مرور سیر شکل گیری و توسعه پارک های علم و فناوری در کشور با هدف بازخوانی تاریخی، واکاوی مهم ترین بزنگاه های توسعه ای آن و فراتر از آن کسب درس آموخته ها و استفاده از آن ها در سیاست گذاری، برنامه ریزی و آینده پژوهی از اهمیت زیادی برخوردار است. به عبارت دیگر، با توجه به اینکه پس از تجربه و الگوی شکل گیری دانشگاه ها در ایران، الگوی شکل گیری و تأسیس پارک های علم و فناوری دومین تجربه مهم و قابل توجه در زیست بوم آموزش عالی کشور محسوب می شود، بازخوانی تاریخی این الگو از منظر حکمرانی با هدف کسب درس آموخته های آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

کتابی که پیش رو دارید، جلد دوم از مجموعه دو جلدی «حکمرانی علم و فناوری» در ایران است که به طور خاص به موضوع شکل گیری، تأسیس و تکامل «پارک های علم و فناوری» در یک بستر کلان تر با نام «اکوسیستم نوآوری و فناوری» در ایران از ابتدا تاکنون پرداخته است.

در کتاب حاضر، تاریخ شفاهی پارک های علم و فناوری بر مبنای گف توگو و مصاحبه عمیق با سیاست گذاران، پایه گذاران و صاحب نظران با هدف ثبت و ضبط مهمترین فراز و نشیب های تاریخی این پدیده از زمان شکل گیری در اوایل دهه 1370 تا زمان حاضر (1403) مورد توجه قرار گرفته است. در این کتاب در مجموع 29 مصاحبه و گفت‌وگوی عمیق با 25 نفر صورت گرفته است که بخش اعظم آن ها مسئولان ارشد این حوزه در دولت های هفتم الی سیزدهم (در مقام سیاست گذار) و مقامات ارشد اجرایی حوزه پارک های علم و فناوری از سال 1372 تا 1403 (در مقام و جایگاه پایه گذاران، هم در سطح ملی و هم در سطح استانی) در ایران بوده اند.