ابنعربی را باید به حقّ بزرگترین بنیانگذار نظام عرفان فلسفی یا فلسفه عرفانی و یا حکمت الهی عرفانی در تاریخ اسلام بشمار آورد. و اگر بگوییم وی از بزرگترین اندیشمند عرفانی همه دورانهاست سخنی بگزاف نگفتهایم. بعد از او هیچیک از عارفان اندیشمند یا فیلسوفان عارفمشرب را در جهان اسلام نمیتوان یافت که به گونهای تحتتأثیر افکار نیرومند ابنعربی قرار نگرفته باشد. این تاثیر تا دوران ما نیز ادامه داشته است و بیسبب نیست که او را شیخ اکبر [یا استاد بزرگ] لقب دادهاند.
ابن عربی در مبحثی از کتاب: «فتوحات مکیّه» تصریح میکند که : «علم الهی دانشی است که خدای متعال از راه القاء و الهام و فرود آوردن روح الامین در قلب انسان آموزگار آن است، و این کتاب من همانگونه فراهم آمده است. سوگند به خدا که من حتی یک حرف از آن را جز از راه الهام و القاء الهی یادَم روحانی در قلبم، ننوشتهام.»
ابن عربی شناخت عقلی و نظری را به ظاهر منکر نمیشود ولی در حقیقت اصالت معرفت و آگاهی واقعی را به کشف و شهود منحصر میکند؛ در عین حال که همه دانش یک فیلسوف را باطل و بیهوده نمیداند.
او آگاهیها را از لحاظ شیوههای شناخت و محتوای آنها به سه دسته تقسیم میکند :
۱ ـ دانش یا آگاهی عقل، یعنی هرگونه آگاهی که یا ضرورةً و یا در پی نظر و دلیل و از راه اندیشه کردن به دست میآید؛ که این چنین آگاهی میتواند درست یا نادرست باشد.
۲ ـ دانش آگاهی احوال که جز به وسیله ذوق راهی به آن نیست. یعنی یا عقل نمیتوان آن را تعریف کرد، و یا برای معرفت به آن دلیلی آورد. مانند آگاهی از شیرینی عسل و تلخی صبر، و عشق و وجد و شوق و امثال اینها که محال است کسی به آنها دست یابد مگر آنکه متّصف به آنها گردد، و آنها را چشیده باشد.
۳ ـ دانش و آگاهی اسرار که فراسوی مرز عقل است، و از راه دمیدن روحالقدس در قلب و ذهن انسان به وجود میآید. و این ویژه پیامبران و اولیای الهی است. آن کس که صاحب علم اسرار است همه دانشها و آگاهیها را داراست، و در آنها مستغرق میگردد. و حال آنکه علوم دیگر دارای چنین ویژگی نیستند. و باید گفت که هیچ علمی ارجمندتر و شریفتر از این علم اسرار نمیباشد. این علم است که دربرگیرنده همه دانشهاست. و این همان علم الهی است که تمام علوم و آگاهیها به آن باز میگردد. او علوم «اهل الله» را هم دانشهای بزرگان «علوم اکابر) مینامد؛ دانشهای ذوقی که از تجلّی حق است. یکی از مهمترین جنبههای بینش ابنعربی که میتواند برای کلّ نظریه شناخت عرفانی وی رهنمودی باشد این است که : ابنعربی میگوید: هیچگونه آگاهی (علم) برای کسی به درستی دست نمیدهد مگر آنکه هرچیز را «به ذات خویش» بشناسد و این تنها در حیطه علم خدای تعالی است.
-از متن کتاب-
فرمت محتوا | epub |
حجم | 926.۰۰ بایت |
تعداد صفحات | 208 صفحه |
زمان تقریبی مطالعه | ۰۶:۵۶:۰۰ |
نویسنده | محمودمحمود غراب |
مترجم | سیدمحمد رادمنش |
ناشر | انتشارات جامی |
زبان | فارسی |
تاریخ انتشار | ۱۴۰۳/۰۷/۱۰ |
قیمت ارزی | 3 دلار |
مطالعه و دانلود فایل | فقط در فیدیبو |