کتاب دختر سروان بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه

اولین رمان تاریخی ادبیات روسیه. رمان «دختر سروان»، با عنوان اصلی Капитанская дочка، از آن دست آثار ادبی است که، علاوه بر ارزش‌های ادبی‌شان، واجد ارزشی تاریخی‌اند چرا که معرف طلیعۀ شکل‌گیری ادبیات یک ملت، یا یک نوع خاص ادبی در یک سرزمین، هستند و دوره‌ و مرحله‌‌ای مهم از تاریخ ادبیات یک ملت را نمایندگی می‌کنند.

رمان «دختر سروان» آلکساندر پوشکین در زمانی نوشته و منتشر شد که هنوز بسیاری از آثاری که آن‌ها را به‌عنوان شاهکارهای داستان‌‌نویسی روسی می‌شناسیم پدید نیامده بودند و از این لحاظ می‌توان این رمان را یکی از نخستین آثار سنت مشهور داستان‌نویسی روسیۀ قرن نوزدهم به‌شمار آورد؛ سنتی که با نویسندگانی چون تالستوی و داستایفسکی و چخوف و... ادامه یافت و به اوج رسید.

در ستایش رمان «دختر سروان» بسیار گفته‌اند. نیکلای گوگول، که خود یکی از بزرگترین قصه‌نویس‌های کلاسیک روسیه و جزو آغازگران داستان روسی است، دربارۀ این رمان و جایگاهش در ادبیات روسیه گفته است: «"دختر سروان" به‌حق بهترین اثر منثور روسی است. در مقایسه با آن، تمامی رمانها و داستانهای بلند ما شُله‌ای شیرین و دل‌زننده بیش نیستند. بی‌آلایشی و سادگی در این اثر به‌حدی رسیده است که خودِ واقعیت درقبال آن تصنعی و هجوآمیز به‌نظر می‌رسد.»

همچنین داستایفسکیِ بزرگ در ستایش رمان «دختر سروان» و توصیف این رمان می‌گوید: «هرگز هیچ نویسندۀ روسی، چه پیش و چه پس از پوشکین، چنین صمیمانه و از دل‌وجان، خود را با خلقش پیوند نزده است. اصولاً کل داستان "دختر سروان" معجزۀ هنری است. و اگر پوشکین پای آن را امضا نزده بود، این‌طور تصور می‌شد که یک انسان عجیب‌وغریب ناظر بر وقایع بوده و آن را نوشته است. داستان آن‌قدر ساده و بی‌پیرایه است که در این معجزۀ هنر، گویی خود هنر گم شده و از بین رفته و نهایتاً به طبیعت پیوسته است».

متن اصلی رمان «دختر سروان» اولین بار در سال 1836 در مجله‌ای روسی به نام «معاصر» منتشر شد. چاپ اول متن اصلی این رمان البته، به‌دلایل مربوط به سانسور در روسیۀ آن زمان، یک فصل کم داشت. این فصل اما در ترجمۀ فارسی رمان «دختر سروان» در ضمیمه‌ای با عنوان «فصل حذف‌شده» آمده است.

براساس رمانِ «دختر سروان» فیلم و اُپرا و انیمیشن هم ساخته شده است.