کتاب هنر و آیین کشورداری در اندیشۀ ایرانی نشر انتشارات امیرکبیر

هر کشور دارای نوعی نظام مدیریتی است که حکومت آن کشور نامیده می‌شود و بر این اساس کشورها به اشکال مختلف پادشاهی، جمهوری و پارلمانی تقسیم می‌شوند (میرحیدر و دیگران، ۱۳۹۴: ۲۶). حکومت‌ها، در فرایند سازمان‌یابی سیاسی ملت، برای مدیریت سیاسی کشور ایجاد می‌شوند (Glassner & Faber, 2004: 31). حکومت نهادی سیاسی است که دارای میزانی از مرکزیت است و ادعای حاکمیت و کنترل بر سرزمین خود را دارد (Jones, 2004: 175). در واقع حکومت بُعد عمودی ساختار سیاسی سازمان قانونی است که بر بنیاد خواست و رضایت عمومی مردم پای می‌گیرد که سرزمین بُعد افقی آن شمرده می‌شود. باید توجه داشت که حکومت بدون حاکمیت معنی و مفهومی ندارد و این دو مفهوم حکومت و حاکمیت جدایی‌ناپذیرند (مجتهدزاده و حافظ‌نیا، ۱۳۸۷: ۲ - ۴).

حکومت‌ها، به‌طور تاریخی در نقاط مختلف جهان به‌گونۀ حکومت قبیله‌ای و جامعۀ کشاورزی از جمله در میان‌رودان، درۀ رودهای نیل و سند و شرق آسیا، دولت‌شهری در یونان باستان، امپراتوری در روم، فئودالی در اروپا، حکومت سرزمینی در ایران باستان، حکومت‌های اسلامی و تا آخرین آن یعنی حکومت مدرن وجود داشته‌اند که هر یک میزانی از تحولات در آیین کشورداری، حکومت‌سازی و سیاست‌مداری را ایجاد کرده و آن را نهادینه ساخته‌اند. بی‌گمان پیدایش کشورهای مدرن، ادامۀ روند تکاملی سنت‌های گذشته و حاصل آفرینش و درک نیازهای تازه بوده است ‌که از آن به نظریۀ تکاملی یا تاریخی بودن حکومت تعبیر می‌شود. پیمان صلح وستفالی در سال ۱۶۴۸ میلادی، دورۀ تازه‌ای از کشورسازی و کشورداری در تاریخ سیاسی جهان است. بروز انقلاب‌های پس از آن، به‌ویژه انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹) با انگیزه‌های ملی‌گرایانه و لیبرال، روند تکامل و شکل‌یابی کشورهای مدرن را سرعت بخشید و حکومت ملت‌پایه را رسمیت داد.

-از متن کتاب-