کتاب تربیت دینی نشر دانشگاه تربیت مدرس

تأثیر جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات بر موضوعات اجتماعی، به‌خصوص تربیت و تربیت دینی غیرقابل انکار است. بر اساس یافته‌های علمی مرتبط با موضوع، این حقیقت آشکار شده است که جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان یک فرایند، سه جنبه اساسی را داراست: جنبه معرفت‌شناختی، جنبه روش‌شناختی و جنبه مربوط به محتوی. جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات با گستراندن و تسریع جریان انتقال اطلاعات، جایگاه و نقش واقعی دانش را تحت تأثیر قرارداده و نتیجتاً دانش را با اطلاعات همسنگ و هم ارزش می‌کند. همسنگی و برابرسازی دانش با اطلاعات، خود چالش‌هایی را برای فرایند تربیت دینی که به نوعی به جایگاه متمایز و متعالی دانش تکیه می‌زند، فراهم می‌سازد. در فصل اول کتاب به تأثیر برابری دانش با اطلاعات بر فرایند تربیت دینی اشاره شده است. ملاحظات روش‌شناختی، جنبه دوم جهانی شدن ارتباطات و اطلاعات محسوب می‌شود. اینترنت از عناصر اصلی ملاحظات روش‌شناختی روند جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات است که نقش حیاتی و منحصر به‌فرد را در حیطه روش‌های آموزش و یادگیری ایفا می‌کند. رواج اینترنت، در واقع به معنای تغییر در فضاهای روش‌شناختی سنتی است که بر فرایندهای تربیتی غلبه یافته‌اند و همچنین به معنای ایجاد فضای جدید روشی؛ همچون فضای ریزوماتیک در حوزه روش‌شناسی تربیتی است. اینترنت به‌عنوان یک ریزم، چالش‌هایی را متوجه شیوه‌های سنتی و رایج تربیت دینی می‌سازد که در فصل دوم کتاب به آن پرداخته شده است. دیگر جنبه جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات خلق فضاهای یادگیری ابر متنی به‌جای یادگیری منحصر به متن در حوزه تربیت دینی است، که البته خود به چالش‌هایی در زمینه فرایند تعلیم و تربیت دینی صرفاً مبتنی بر متن مکتوب منجر خواهد شد. این موضوع نیز در فصل سوم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بر اساس آنچه که در سه فصل اول کتاب بدان اشاره شده است، در فصل چهارم، سعی نگارنده بر این است تا رویکردهای تربیت دینی را که متناظر و متناسب با پیامدهای چالش برانگیز جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات است، مورد بررسی قرار داده و در نهایت رویکرد مختار خود را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در واقع سوال اصلی که در این فصل مورد توجه قرار می‌گیرد، ناظر بر رویکردهایی از تعلیم و تربیت دینی است که تنها تحت تأثیر پیامدهای جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات و از منظر اقتضائات آن موضوعیت می‌یابند. هدف از بررسی این موضوع نیز یافتن رویکرد منطقی مواجهه با چالش‌های منفی جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات و پاسخ به چالش‌های مثبت آن می‌باشد. در این فصل عناصری از رویکرد مختار همچون اهداف، روش‌ها و برنامه درسی و ویژگی‌های آنها متناظر با تأثیرات جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم نیز مدل مطلوب تعلیم و تربیت دینی مورد نظر را همراه با ویژگی‌های عناصر آن مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده‌ایم.