کتاب مقدمه‌ای بر مدیریت جامع سیلاب نشر انتشارات شفاف

همانگونه که در این کتاب به آن اشاره شده است، در رویکرد مدیریت جامع سیلاب (IFM)، کل حوضه آبریز رودخانه به ‌عنوان یک سامانه پویا و دارای اثرات متقابل مابین آب و خاک مبنای تصمیم‌گیری برای انتخاب روش‌های سازه‌‌ای و غیرسازه‌ای قرارمی‌گیرد، به نحوی که درنهایت مابین الزامات توسعه و پذیرش خسارات سیلاب یک رابطه منطقی برقرار گردد. درواقع، IFM فرایندی است که با اتصال به برنامه‌های توسعه آب و اراضی در حوضه آبریز به عنوان بخشی از مدیریت یکپارچه منابع آب (IWRM) به دنبال بهره‌وری حداکثری از سیلاب‌ها و سیلاب‌دشت‌ها و کاهش حداکثری تلفات انسانی و خسارات ناشی از سیلاب‌ها می‌باشد. با مرور تجارب جهانی و تحقیقات علمی انجام شده پی برده می‌شود که جامع‌نگری رویکرد مدیریت جامع سیلاب و تلفیق آن با سایر رویکردها مانند مدیریت مخاطرات، مدیریت کاربری اراضی، مدیریت رودخانه‌ها و مدیریت یکپارچه منابع آب منجر به بروز خلاقیت‌ها و روش‌های نوینی در حل چالش‌های مدیریت آب در کشورهای مختلف گردیده است. به عنوان نمونه، تلفیق رویکرد مدیریت جامع سیلاب با مدیریت رودخانه، منجر به ظهور روش احیا و بازطبیعی‌سازی رودخانه‌ها به عنوان روشی موثر در برقراری تعادل مابین توسعه و پذیرش خسارت خصوصاً در اراضی سیلابدشت‌ها گردیده است. همچنین با توجه به هدف مدیریت یکپارچه منابع آب، مبنی بر حداکثر‌سازی رفاه اقتصادی و اجتماعی و جلوگیری تهدید محیط زیست در بهره‌برداری از منابع آب، تلفیق رویکرد مدیریت جامع سیلاب با رویکرد مدیریت یکپارچه منابع آب نیز منجر به ظهور پارادیم‌های نوینی برای توافق در بهره‌برداری از منابع آب مشترک مرزی مابین کشورها، جلوگیری از تهدید پایداری اکوسیستم‌های حیاتی، توجه به تاب آوری جوامع و ... گردیده است.

بدون تردید بومی‌سازی این موضوعات با توجه به تفاوت در ضوابط، قوانین، الگوهای اقلیمی مناطق و حتی فرهنگ و الگوهای فکری جوامع درمقیاس‌های مختلف ملی و منطقه‌ای می‌تواند به مدیریت پایدار منابع آب کشورمان کمک شایانی نماید. یکی از گام‌های اساسی برای تحقق اهداف مدیریت جامع سیلاب در کشور، انجام مطالعات جامع مدیریت ریسک سیلاب در سطح حوضه‌های آبریز است که در فصل دوم این کتاب به نحوه انجام کار و ملزومات آن پرداخته شده است. آنچه مسلم است راهکارهای مدیریت جامع سیلاب باید ضمن جامع‌نگری از منظر تاثیر بر محیط زیست، موضوعات اجتماعی، اقتصادی و حقوقی در کنار مباحث فنی ارزیابی و ارایه گردد که در فصول بعد، مبانی آن ارایه شده است.در مجموع کتاب حاضر در قالب شش فصل و یک ضمیمه تدوین شده است: در فصل اول کلیاتی در خصوص مفاهیم مدیریت جامع سیلاب و تفاوت‌های آن با روش‌های رایج مدیریت سیل در کشور مطابق با تعریف ارایه و سپس جنبه‌های فنی، محیط‌زیستی، اجتماعی، اقتصادی و حقوقی به ترتیب در فصول ۲ تا ۶ ارایه شده است. سرانجام به منظور بررسی تطبیقی مطالب مطرح شده در این کتاب با ضوابط و معیارهای فنی کشور در ضمیمه کتاب، فهرست نشریات و استانداردهای داخلی که در قالب راهنما، دستورالعمل، فهرست خدمات و ... با موضوع مدیریت سیلاب تدوین گردیده‌اند، ارایه شده است. البته به علت گستردگی ابعاد موضوع مدیریت جامع سیلاب، این مرکز همراه با چاپ این کتاب، برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های آموزشی را برای ترویج بهتر موضوع در کشور، در برنامه کاری خود دارد.

-از مقدمه کتاب-