کتاب فرهنگ به روایت چشم نشر افکار

در کتاب حاضر تلاش‌ کرده‌ایم تا مجموعۀ مقالاتی را گرد هم آوریم که در آن بتوان به سه جنبه پاسخ داد: ۱. بسترهای تاریخی امر بصری در اجتماع؛ ۲. رویکردهای تحلیلی نسبت به مطالعات فرهنگی بصری؛ ۳. طرح جستارهای پیرامون مطالعات بصری ایران. چهار مقالۀ نخست به نظام‌های دیداری فرهنگ غرب و ارتباط آن با علم، به‌کارگیری دیدگاه فوکویی نسبت به امکان دیدن در مدرنیته و در مرکز قرار گرفتن دیدن در فرهنگ غرب می‌پردازد. در ادامه، سه مقاله به چرخش بصری و مطالعات فرهنگی بصری اشاره دارد. علاوه بر مقاله‌های ترجمه شده، سه مقاله دربارۀ فرهنگ بصری ایران آورده شده است که دو مقالۀ نخست دربارۀ چرخش‌های موجود در فرهنگ بصری ابتدای انقلاب تألیف شده است و مقالۀ آخر، در پیوند موضوعی با دو مقاله دیگر، به فرهنگ بصری بعد از جنگ در ایران می‌پردازد.

در میان مقالات این مجموعه، مقالۀ «درآمدی بر مرکزیت چشم در فرهنگ غربی» از کریس جنکس با ترجمۀ شبنم موتابی، مقدمۀ مهمی بر کتاب «فرهنگ بصری» است که در آن جنکس به شرح مفهوم فرهنگ بصری می‌پردازد و سپس مقالات نویسندگانی را که در حوزۀ فرهنگ بصری در کتاب مقاله دارند، توصیف می‌کند. بنابراین، برای ترجمه مقدمۀ بااهمیت او، جدا از کلیت بدنۀ کتاب، به‌گونه‌ای عمل کردیم تا توصیف جنکس از نویسندگان مبتنی بر فصول کتاب در قالب معرفی جنکس از پژوهشگرانی باشد که در حوزۀ فرهنگ بصری قلم می‌زنند.

مقالۀ «دیدگاه فوکو: (در) چشم‌انداز فناپذیری و مدرنیته» از جان اونیل و ترجمۀ شبنم موتابی طرح تازه‌ای از اندیشیدن دربارۀ نظام فکری فوکو و فرهنگ بصری است. مقالۀ اونیل سبک نگارشی دشواری دارد که ضمن آن دست بر رویکردهایی از پروژۀ فکری فوکو می‌گذارد که برای خوانندۀ ناآشنا با فوکو مقاله بسیار پیچیده می‌شود. از این رو، ترجمۀ مقاله با ضرورت ورود فعال مترجم در شکلی از انتقال محتوای مقاله همراه شد تا با توجه به آشنایی با نظام فکری فوکو امکان ایجاد تغییراتی در برگرداندن شکل بیان ایدۀ اونیل، با هدف ایجاد فهم بهتر متن برای خوانندۀ فارسی‌زبان، فراهم شود.

«نظام‌های دیداری مدرنیته» از مارتین جی با ترجمۀ سوانا بغوزیان؛ «فرهنگ بصری و معانی فرهنگ» از متئو رامفلی؛ «مطالعۀ فرهنگ بصری» نوشتۀ ایریت روگوف؛ «چرخش بصری: ظهور فرهنگ بصری» (مصاحبه با مارتین جی) هر سه با ترجمۀ امیرحسین مجتهدزاده؛ و نیز «گوناگونی در بازنمایی تصاویر شهدا در فضاهای عمومی و خصوصی جنوب شهر تهران» از مارین فرومانجر دیگر بخش‌های ترجمه‌ای این مجموعه‌اند.