کتاب روان شناسی بدبینی دنیل فریمن نشر پندار تابان

پارانویا بیماری‌ای است که در آن شخص بیش از اندازه به سلامت و امنیت جانی و مالی خود و عزیزانش اهمیت می‌دهد و با افکار و توهمات بی‌پایه و اساس، خود را شکنجه می‌دهد. پارانویا در واقع باوری است غیرواقعی مبنی بر این که دیگران قصد آزار ما را دارند، ما را تعقیب می‌کنند، علیه جان و مال ما توطئه می‌کنند، پشت سر ما حرف می‌زنند و ... بیمار پارانویایی دچار افکار و توهمات بی‌پایه و اساس است. ترس و اضطراب وی از آسیب‌ها و حوادثی است که شاید هر گز برایش اتفاق نیفتند. حسادت و سوء‌ظن به دیگران، احساس ناامنی و بی‌اعتمادی به دیگران، احساس فراموش‌شدگی از سوی دیگران و حتی از سوی همسر و فرزندان، تعبیر و تفسیر غلط از رفتارها و برخوردهای دیگران و اتفاقاتی که احتمالاً برایش روی خواهند داد، ترس از ارواح و اشباح، باور به نیروهای ماوراء‌الطبیعه‌ای که افکارش را کنترل می‌کنند و ... همه از نشانه‌های این بیماری هستند. اما به‌راستی چه عواملی موجب بروز این بیماری می‌شود؟ باید گفت که پارانویا مثل بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر، زائیده‌ی کنش متقابل و پیچیده‌ی عوامل بسیاری است. افکار پارانویایی بی‌دلیل و ناگهانی وارد ذهن ما نمی‌شوند، بلکه معمولاً حاصل تلاش ما در پی بردن به چیزی است که آن را تجربه کرده‌ایم. عواملی چون تجارب تلخ ناشی ازآزار جسمی و جنسی، فقر و محرومیت، مهاجرت، اعم از مهاجرت از روستا به شهر، مهاجرت از شهرهای کوچک به کلان‌شهرها و نیز جلای وطن کردن و زندگی در کشور‌های بیگانه و در میان مردمانی با زبان‌ها، فرهنگ‌ها و باورهای مختلف، به حاشیه‌ی شهرها رانده شدن، محرومیت از امکانات مادی و فرهنگی مناسب، زندگی در بیغوله‌های شهر‌های بزرگ، چه در کشور خود و چه در کشوری بیگانه، احساس طرد‌شدگی، نداشتن ارتباطات اجتماعی، تجربه‌ی زندان و به‌ویژه زندان انفرادی و پخش اخبار و شایعات و بزرگ‌نمایی اخبار ترسناک از سوی رسانه‌های گروهی، زمینه‌ساز ابتلا به این بیماری است. اما در این باره چه باید کرد؟ از آن‌جا که بیماران پارانویایی در واقع دچار اختلال شخصیت هستند، به دیگران اعتماد ندارند و به قولی از سایه‌ی خود هم می‌ترسند، باید کوشید تا به بی‌پایه و اساس بودن شک و تردیدهایشان آگاه شوند، بر ترس‌ها و اضطراب‌های بی‌دلیلشان فائق آیند و از همه مهم‌تر آن که، باید کمکشان کرد تا از گوشه‌گیری و انزوا ‌درآیند. یکی از وظایف مهم دولت‌مردان و مسؤلین هر کشور باید این باشد که با ارائه‌ی راه‌کارها و تدابیر درست و سنجیده در جهت از میان برداشتن فقر و محرومیت، ناامنی، تبعیض و شکاف طبقاتی، که متأسفانه روز به روز در جوامع بشری به‌ویژه جهان سومی‌ها شدت می‌گیرد، گام بردارند. به امید آن که در این جهان پرهیاهو و مملو از ترس و وحشت، بی‌اعتمادی و ناامنی که خود از عوامل بروز بیماری‌های روانی به‌ویژه پارانویا هستند، دولت‌مردان فهیم و مسؤل در برابر جان و امنیت و سلامت مردم خود، در از میان برداشتن این پدیده‌های زشت و فاجعه‌آمیز جامعه‌ی خود، به خود آیند و با اقدامات درست خود، آن نوع زندگی را که شایسته‌ی انسان‌هاست، فراهم آورند.