کتاب نوروز در ورارودان نشر انتشارات کتاب‌سرای نیک

ابتدا باید خاطرنشان کرد که گردآوری و به نظام آوردن مواد کتاب را نگارنده از سال‌های آخر ۱۹۵۰ میلادی انجام داده است. از این رو راجع به آیین‌ها و رسم‌های موسمی و گاه‌شماری مردمی اگرچه در تاجیکستان و دیگر کشورهای فارسی‌زبان به طور انفرادی در برخی موضوعات پژوهش گردیده است ولی تاکنون در این موضوع به طور باید و شاید بررسی و تحقیق انجام نگرفته است. نگارنده در این کتاب کوشش نموده است که مراسم و آیین‌های وابسته به نوروز را مورد بررسی و تحقیق قرار دهد. مبنای کار نگارنده بر اساس روش نوین جمع‌آوری و نگهداری آرشیو مواد فولکلوری در بایگانی شعبه‌ی فولکلور انستیتوی زبان و ادبیات رودکی آکادمی علوم تاجیکستان در دهه‌های شصت و هفتاد قرن میلادی گذشته گردآوری و تدوین شده است. این مواد در دویست هزار فیش ثبت گردیده است که هر مدخل آن حاوی ده هزار اثر فهرست ‌شده است. در این آرشیو روش کار مآخذنویسی بدین گونه است. اول فف (بایگانی) فولکلور و دوم با شماره‌های روسی (از I تا IO روسی) مشخص شده‌اند که تعداد فیش‌های آن بیش از ده هزار می‌باشد. سپس کد آن در نقشه‌ی تاجیکستان و ازبکستان مشخص شده است. پس از آن نام محل ثبت، سال ثبت و نام گردآورنده قید شده است. پس از نشانه L می‌آید. به عنوان مثال: FF III: 1884, 1 TJ 4, dzeddei, 1959, Esraeilova T. L Adinayevo Nazok, C. T. 1935, Payeye savad 7. به طوری که معلوم است مردم تاجیک در شهرهای مرکزی سمرقند و بخارا، تاشکند، فرغانه، کیش، نسف، ترمذ و ده نو جمهوری ازبکستان و وادی‌های زرفشان حصار، دروازه رشت و بدخشان تاجیکستان از دوران کهن سکونت دارند. حوزه‌های جغرافیایی مذکور فعلاً در دو جمهوری تاجیکستان و ازبکستان جای دارند و این سرزمین‌ها مکان ایرانیان شرقی بوده که در نتیجه‌ی بی‌عدالتی و نادیده گرفتن مردم تاجیک به توسط حاکمان کمونیست داخل مرز ازبکستان گردیده بود. اکنون هم در این شهرها و استان‌های ازبکستان میلیون‌ها مردم تاجیک سکونت داشته که در حدود یک میلیون نفر خودشان را تاجیک می‌نامند و بسیاری از آنان هویت خویش را نگاه داشته به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. در این اثر به طور مقایسه مراسم موسمی تاجیکستان، ایران و افغانستان نیز پرداخته شده است. چون مردم این سرزمین‌ها خویش و برادرند و از یک مادرند زبان و فرهنگ و دین و آیین مشترک و یکسان دارند بنابراین اغلب مراسم شبیه هم می‌باشند.