کتاب بلاکچین و بانکداری پیر لوییجی مارتینو نشر نور علم

ظهور بخش فناوری مالی یا فین تک، یک نوآوری مالی است که می‌تواند منجر به ارائه مدل‌های کسب‌وکار، برنامه‌ها، فرآیندها یا محصولات جدید شود و موقعیت‌های شغلی در بازارها، مؤسسات مالی و چگونگی ارائه خدمات مالی را تحت تأثیر قرا ‌دهد. فناوری‌های دفتر کل توزیع‌شده ، ارزهای دیجیتال، سیستم‌های مشاوره و معاملات دیجیتالی جدید، هوش مصنوعی، وام‌دهی همتا به همتا ، تأمین مالی جمعی نمونه‌هایی از این نوآوری‌ها هستند. کارشناسان مالی و فناوری بر این باورند که فین‌تک‌ها این پتانسیل را دارند که کل صنعت بانکداری را به روش‌هایی سریع‌تر و با نوآوری بیشتر تغییر دهند و دسترسی به خدمات مالی را تسهیل بخشند.شواهد نیز گویای آن است که پیشرفت در ارتباطات و فناوری اطلاعات در چند سال گذشته تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت بانکداری داشته و بر اساس نظریات مقامات بانکی اروپا، این نوآوری‌ها توانسته‌اند مزایای زیادی را برای مصرف‌کنندگان و سازمان‌ها نیز به ارمغان آورند؛ دسترسی به طیف وسیع‌تری از محصولات و بهبود مقایسه‌پذیری محصولات، در دسترس بودن اطلاعات به‌روز، کاهش هزینه‌ها از جمله این موارد هستند. البته برای پیاده‌سازی این فناوری می‌بایست برنامه راهبردی بانک‌ها تغییر یافته و این نوآوری به عنوان پایه اصلی راهبردهای یک بانک تلقی گردند. در صورت تحقق این شرایط، بانک‌ها ملزم می‌شوند در منابع، فعالیت‌های داخلی و اصلی و همچنین روابط بیرونی خود تجدیدنظر کنند تا بستر را برای پذیرش شرایط جدید مهیا کنند. به‌گونه‌ای که، بانک‌ها باید نحوه مدیریت دستیابی به منابع سنتی خود را رها کرده و توانایی خود را برای کنار آمدن با فناوری و استفاده از آن به‌منظور تقویت راه‌حل‌های نوآورانه بهبود بخشند. با این‌ حال تا به امروز، ارزیابی اینکه چگونه و تا چه حد بلاک‌چین می‌تواند بر مدل کسب‌وکار بانکداری سنتی تأثیر بگذارد، دشوار بوده است. علاوه بر این، برخی از محدودیت‌ها در پذیرش گسترده بلاک‌چین همچنان ادامه‌ دارند و باید مورد بررسی قرار گیرند. این محدودیت‌ها به قابلیت همکاری بین انواع مختلف بلاک‌چین و انطباق با چارچوب‌های نظارتی موجود مربوط می‌شود. در این راستا، در طول این سال‌ها اقدامات زیادی برای رویارویی با چنین چالش‌هایی انجام ‌شده است. از سوی دیگر، نهادهای نظارتی و مقامات بانکی و مالی در سراسر جهان تطابق بلاک‌چین با چارچوب نظارتی فعلی را با جدیت ارزیابی کرده و هرگونه خلأ نظارتی و خطرات بالقوه را شناسایی کرده‌اند. به این منظور، ابتکارات متعددی، ازجمله بازنگری در قوانین موجود و یا معرفی قوانین جدید، برای ارتقای توسعه فناوری مطابق با چارچوب نظارتی موجود انجام‌ شده است. شواهد گویای آن است که در بانک مرکزی ایتالیا (2019) و مقامات بانکی اروپا (2019) پروژه‌های بلاک‌چین در بانک‌ها هنوز در مرحله توسعه قرار دارند. با وجود افزایش تعداد مطالعات دربارۀ فناوری بلاک‌چین، مقالات مربوط به بلاک‌چین در بانکداری هنوز در ابتدای راه خود قرار دارند و بیشتر مطالعات مفهومی هستند. این تحقیقات بر این موضوع تأکید دارند که بلاک‌چین می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای بانک‌ها ایجاد کند و در عین حال آن‌ها را در خطر تهدیدهای جدید قرار دهد. کتاب «بلاکچین و بانکداری: نوآوری‌های فناورانه چگونه صنعت بانکداری را شکل می‌دهند؟» بر اساس چارچوب مدل کسب‌وکار که توسط اوستروالدر و پیگنور (2010) ارائه شده است. این کتاب نشان می‌دهد که بلاک‌چین می‌تواند بر مدل‌های کسب‌وکار بانک‌ها تأثیر زیادی داشته باشد و تمام عناصر مدل کسب‌وکار بانک را تا حدودی تحت تأثیر قرار دهد. پیر لوییجی مارتینو (محقق گروه اقتصاد و مدیریت در دانشگاه پیزا ایتالیا) نویسنده این کتاب با تأکید بر تمایز بین انواع مختلف و کاربردهای فناوری بلاک‌چین، بینش‌های جدیدی در مورد تحولات، روندها و چالش‌های استفاده از بلاک‌چین در صنعت بانکداری را ارائه می‌دهد. به گونه‌ای که، ابتدا یک چشم‌انداز کلی از مبانی فناوری بلاکچین را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نگاه اول مشخص می‌کند که چرا این فناوری، تحول‌آفرین محسوب می‌شود. سپس با بیان ویژگی‌های کلیدی فناوری بلاکچین و انواع و دسته‌های مختلف آن، به این موضوع می‌پردازد که چگونه این فناوری می‌تواند بر تمام عناصر مدل کسب‌وکار بانکی تأثیر بگذارد و منجر به مدل‌های جدید کسب‌وکار در این صنعت شود و همچنین نحوه عملکرد آن به ویژه در بخش بانکداری چگونه است. این کتاب، وضعیت فعلی پذیرش فناوری فین‌تک توسط بانک‌ها را مورد بررسی قرار داده و رویکرد آن‌ها برای مدیریت چالش‌های بلاکچین را مشخص می‌کند. در ادامه، پس از پرداختن به ریسک‌ها و مشکلات مرتبط جهت استفاده از این فناوری در حوزه بانکداری، با تمرکز ویژه‌ بر حوزه نظارت با استفاده از نظرات کارشناسان حوزه نظارت بانکی آمریکا و اتحادیه اروپا خلاصه‌ای از پیامدهای بالقوه فناوری بلاک‌چین برای مدل‌های کسب‌وکار بانکداری سنتی ارائه می‌کند. مارتینو معتقد است بلاک‌چین مرتبط با رمزارزها به‌عنوان یک تهدید بالقوه برای بانک‌ها تلقی می‌شود، زیرا بلاکچین و رمزارزها ابزاری برای واسطه‌زدایی بانک‌ها هستند، اما فناوری دفتر کل توزیع‌شده بلاک‌چین (به‌ویژه بلاک‌چین خصوصی یا مجوزدار) فرصتی را به دست می‌دهد که بانک‌ها می‌توانند کارایی فرآیندها و خدماتی را که به مشتریان خود ارائه می‌دهند بهبود ببخشند. افزایش سودآوری، وام‌دهی، بهبود سیستم‌های پرداخت، تأمین مالی مشتریان، مهم‌ترین حوزه‌های بانکی هستند که می‌توانند از پذیرش فناوری بلاک‌چین بهره‌مند شوند. این کتاب با تکیه بر تحقیقات موجود، راهنمای مرجع و منبعی ارزشمند برای سیاست‌گذاران حوزهٔ پولی و مالی، متخصصان بازارهای مالی و بانکی، و دانشجویان در خصوص استفاده از فناوری بلاک‌چین برای مدل‌های کسب‌وکار بانکداری محسوب می‌شود. زیرا پیامدهای بالقوه استفاده از بلاک‌چین را برای بانک‌ها روشن می‌کند و بر این موضوع تأکید دارد که باید بین فناوری بلاک‌چین مرتبط با رمزارزها (بلاک‌چین نسل اول) و فناوری دفتر کل توزیع‌شده بلاک‌چین (بلاک‌چین نسل دوم) تفاوت قائل شد.