کتاب زیرساخت های خدمات گردشگری در روستاها نشر موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان

در عصر حاضر گردشگری به عنوان یکی از عوامل موثر در گسترش روابط بین ملت‌ها به شمار می‌رود، اما توسعه آن نیازمند امکانات ویژه‌ای از قبیل آب و هوا، آثار تاریخی و فرهنگی، جاذبه‌های طبیعی، آداب و سنن، زیرساخت‌ها، امکانات و تجهیزات است. با افزایش جمعیت و رشد فزاینده شهرک‌ها از یک سو و پیشرفت‌های چشمگیر اخیر در شبکه حمل و نقل، تکنولوژی و سایر عناصر زندگی از سوی دیگر هر روز که می‌گذرد، انگیزه مسافرت و سفرهای گردشگری نیز افزایش می‌یابد. بسیاری از نظریه‌‌پردازان گردشگری را به عنوان صنعتی که ثبات اقتصادی و جمعیتی را برای جوامع روستایی به دنبال دارد می‌پندارند و توسعه گردشگری را عنصر لازم برای حرکت به سوی توسعه مناطق روستایی می‌دانند. گردشگری روستایی امروزه یکی از مردمی‌ترین اشکال گردشگری محسوب می‌شود. بر اساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۲ بیش از ۷۰ درصد از انواع تفریحات روستایی و محیط‌های کشاورزی برخوردار گردیده‌اند. یکی از اهداف اساسی برنامه‌‌ریزان روستایی تقویت روستاهای محروم و ارتقای آن‌هاست که برای این منظور راهکارهای گوناگونی پیشنهاد شده است، اما هیچ یک از آن‌ها نتوانسته‌‌اند به بهبود وضعیت نواحی دورمانده از روند تغییرات و تحولات توسعه کمک نماید. یکی از راهبردهایی که برای تقویت نواحی محروم و دارای قابلیت توسعه مطرح شده است، توسعه صنعت گردشگری در مناطقی است که دارای پتانسیل‌‌های لازم در این زمینه می‌‌باشند. صنعت گردشگری با اتکا به ویژگی‌‌ها و تأثیرات اقتصادی خود می‌‌تواند به گونه‌‌ای کاملاً مؤثر در تحریک و پویایی اقتصادی جوامع محلی نقش عمده‌‌ای ایفا نماید؛ و در نهایت به توسعه نواحی روستایی و کم‌‌رشد کمک نماید. پدیده گردشگری امروزه گستره جهانی یافته و از رشد شتابانی برخوردار بوده است. آمارهای ارائه شده توسط سازمان جهانی، حاکی از تأیید این رشد می‌‌باشد به‌‌طوری‌‌که سازمان جهانی گردشگری پیش‌‌بینی کرده است که میزان درآمدزایی از این صنعت تا سال ۲۰۲۰ به ۶/۱ بیلیون دلار خواهد رسید. همچنین گردشگری روستایی با فراهم‌‌آوردن فرصت‌‌های جدید اشتغال، وسیله‌‌ای است که به جوامع روستایی حیات دوباره می‌‌بخشد و سبب پایداری بیشتر این سکونتگاه‌ها می‌شود. اصولا˝ گردشگری تأثیر فراوانی بر کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشورها بر جای می‌‌گذارد، زیرا گردشگری اشتغال ایجاد می‌‌کند، سرمایه‌‌های اقتصادی را به جریان می‌‌اندازد و به دنبال افزایش تقاضا برای سفر به داخل کشور امنیت داخلی را افزایش می‌‌دهد. در طی ۶۰ سال اخیر از رشد پیوسته‌‌ای برخوردار بوده است، به‌‌طوری‌‌که به یکی از بخش‌‌های اقتصادی با سرعت بالا در جهان تبدیل شده است. چنانچه در طی سال‌‌های ۲۰۰۶- ۱۹۵۰، گردشگری بین‌‌المللی با نرخ رشد سالانه ۵/۶ درصد، از ۲۵ میلیون گردشگر در سال ۱۹۵۰ به حدود ۸۴۶ میلیون نفر در سال ۲۰۰۶ افزایش یافت. براساس پیش‌‌بینی‌‌های WTO تا سال ۲۰۲۰ تعداد گردشگران ورودی در سطح جهان به ۵/۱ میلیارد نفر خواهد رسید. در ایران نیز با توجه به منابع بالقوه و فراوان برای جذب گردشگر و همچنین درک فواید صنعت گردشگری تلاش‌‌هایی برای توسعه این صنعت صورت گرفته است که ازجمله آن‌‌ها می‌‌توان به طرح ملی توسعه گردشگری و طرح جامع استانی اشاره کرد. اما با این وجود و با توجه به این نکته که کشور ما جزو ۱۰ کشور اول جهان از لحاظ جاذبه‌‌های گردشگری و جزو ۵ کشور اول جهان از نظر تنوع گردشگری و جزو ۳ کشور اول جهان از نظر تنوع صنایع دستی است. در دهه‌های اخیر گردشگری روستایی رشد قابل توجهی داشته و مزایای اقتصادی فراوانی را برای جوامع میزبان به همراه آورده است. امروزه گردشگری یکی از فعالیت‌‌های انسانی است که همراه با ایجاد تغییر در وضعیت اقتصادی و فرهنگی بر منش و روش زندگی انسان‌ها نیز تأثیر گذاشته است. صنعت گردشگری آن‌‌چنان در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی می‌نامند. با این وجود آن‌‌چنان که شایسته است توجه به توریسم روستایی و بهره‌‌برداری بهینه از آن صورت نگرفته است با کنکاش در مطالب بیان شده و در جهت رفع این مسئله به تعیین مکان‌‌یابی عرصه‌های گردشگری به عنوان یکی از روش‌های شناسایی و بهره‌‌برداری بهینه از توان توریستی مناطق پرداخته شده است. در واقع مکان‌‌یابی عرصه‌‌های گردشگری در نقاط روستایی فرصت‌های بهتری برای برنامه ریزی و توسعه منسجم گردشگری روستایی فراهم می‌کند توسعه گردشگری روستایی موجب ایجاد اشتغال در روستا، ماندگاری بیشتر اهالی در محل و بهبود وضعیت معیشت آن‌ها خواهد شد. بنابراین برای رسیدن به مزایای گردشگری روستایی ضرورت دارد تا عرصه‌های جغرافیایی در فضای روستایی دارای جاذبه، شناسایی و مکان‌‌یابی شوند.