نقد و بررسی کتاب رسالۀ مصطلحات
در میان گنجینههای عرفان و تصوف اسلامی، رسالۀ مصطلحات فخرالدین ابراهیم عراقی، عارف نامدار قرن هفتم هجری، جایگاهی ویژه دارد. این اثر گرانبها، دریچهای به سوی دنیای رمزآلود عرفان و تصوف میگشاید و خواننده را با اصطلاحات و مفاهیم عمیق این ساحت معنوی آشنا میکند. عراقی در شرح اصطلاحات، از زبانی ساده و گویا بهره برده و با ظرافتی مثالزدنی، مفاهیم پیچیده را به خواننده منتقل میکند. رسالۀ مصطلحات، در دو بخش اصلی سامان یافته است. بخش اول، به شرح اصطلاحات مربوط به مراحل سلوک عرفانی، از آغاز تا وصول به مقام فنا، اختصاص دارد. بخش دوم، به تفسیر اصطلاحات مربوط به احوال و مقامات عرفانی، از جمله عشق، توحید، فنا و بقا، میپردازد.
رسالۀ مصطلحات، از زمان نگارش تا به امروز، مورد توجه و استقبال عارفان، صوفیان و پژوهشگران حوزه عرفان و تصوف قرار گرفته است. این اثر، به عنوان منبعی معتبر در شرح اصطلاحات عرفانی، در بسیاری از تالیفات و تحقیقات بعدی در این زمینه مورد استفاده قرار گرفته است. اگر شما هم به خواندن کتابهای دین و مذهب حوزه رساله، احکام و تفسیر علاقه دارید حتما به دستهبندی رساله، احکام و تفسیر فیدیبو سر بزنید.
فخرالدین ابراهیم عراقی، از عارفان، شاعران و نویسندگان نامدار قرن هفتم هجری است که در گسترش و ترویج عرفان و تصوف نقشی بسزا ایفا کرد. عراقی در سال 610 هجری قمری در شهر همدان متولد شد. وی در دوران جوانی به تحصیل علوم دینی و عرفانی پرداخت و در محضر مشایخ بزرگ تصوف، از جمله شیخ بهاءالدین زکریا مولتانی، تلمذ کرد. عراقی پس از سالها سیر و سلوک و کسب معرفت، به مقامات عالیه عرفانی دست یافت و به عنوان یکی از مشایخ برجسته تصوف شناخته شد. عراقی علاوه بر شعر، در زمینه نثر نیز آثاری ارزشمندی از خود به یادگار گذاشته است.
رسالۀ مصطلحات، یکی از مشهورترین تالیفات عراقی است که در آن به شرح اصطلاحات عرفانی و تصوف میپردازد. این رساله، به لحاظ وضوح و دقت، به عنوان مرجعی معتبر در زمینه عرفان و تصوف شناخته میشود. رسالۀ مصطلحات، یکی از مشهورترین و معتبرترین منابع در زمینه شرح اصطلاحات عرفانی و تصوف است. این اثر، به لحاظ جامعیت، مورد توجه و استقبال عارفان، صوفیان و پژوهشگران حوزه عرفان و تصوف قرار گرفته است. عراقی در شرح اصطلاحات، به دیدگاههای مختلف عرفان اسلامی توجه کرده و به تنوع و گوناگونی این ساحت معنوی اذعان دارد. رسالۀ مصطلحات، نهتنها از نظر محتوایی، بلکه از نظر ادبی نیز اثری ارزشمند به حساب میآید. نثر فخیم و آهنگین عراقی، در کنار استفاده از آرایههای ادبی، بر زیبایی و گیرایی اثر افزوده است.
عراقی خود درباره این اثر گوید: «این کلماتی چند است از مصطلحات و نبذهای از مشهورات که در میان طایفه متصوفه - ایدهمالله بتوفیقه - در نثر و نظم وارد است و در این رساله آن بر سه مطلب افتاد».
مطلب اول: در کلماتی که اکثرش مخصوص به محبوب است و بعضی از آن متعلق به محب.» (۹۷ اصطلاح) «مطلب دوم: در اسامیای که میان عاشق و معشوق مشترک و دایر است و در اسمی اطلاق خصوصیت ندارد ولیکن از روی معانی گاهی خصوصیت گیرند و گاه نگیرند.»
«مطلب سوم: در کلماتی چند که مخصوص به عاشق و احوال او است و اگرچه بعضی در نوغی به معشوق تعلق گیرد.»
این اثر، دریچهای به سوی دنیای رمزآلود عرفان و تصوف میگشاید و خواننده را با آموزهها و تجارب عارفان آشنا میکند. علاوه بر موارد ذکر شده، مطالعه این کتاب برای دانشجویان رشتههای فلسفه و عرفان،پژوهشگران حوزه عرفان و تصوف و علاقهمندان به شعر و نثر عرفانی نیز مفید و سودمند خواهد بود.
«میل رجوع را گویند به اصل خود، بیشعور و آگاهی از اصل و مقصد، همچون رجوع طبیعی، چون جمادات به طبایع، اربعه که بیاختیار مایل اصلاند و همچون رجوع عناصر به اصل خود، بیاختیاری
آرزو میل است به اصل خود، با اندک آگاهی و علم به بعضی از اصل و مقصد.
محبت دوستی را گویند بی سبب و علاقه و بیحرکتی با حق سبحانهوتعالی. میل به اصل خود است با وجود علم و آگاهی از یافت لذت دریافت مقصد.
محبوب حق تعالی را گویند وقتی که مستغنی از دوستی دانند او را مطلقاً بی قیدی.
طلب جستن حق را گویند اعم از آنکه دوست دارند یا نه، بلکه بیشتر از عبدیت و معبودیت بود.
طالب جوینده حق را گویند از راه عبودیت و محمدت کمال، نه از روی دوستی»
اگر شما هم به خواندن کتابهای رساله، احکام و تفسیر علاقه دارید پیشنهاد میکنیم حتما کتابهای زیر را که در فیدیبو در دسترس هستند، مطالعه کنید.
فرمت محتوا | epub |
حجم | 548.۳۸ کیلوبایت |
تعداد صفحات | 90 صفحه |
زمان تقریبی مطالعه | ۰۳:۰۰:۰۰ |
نویسنده | فخرالدین ابراهیم عراقی |
ناشر | اطلاع |
زبان | فارسی |
تاریخ انتشار | ۱۴۰۲/۰۱/۱۴ |
قیمت ارزی | 3 دلار |
مطالعه و دانلود فایل | فقط در فیدیبو |