جنگ اوّل جهانی بیشتر به عنوان واقعهای به یاد مانده است که به دلیل پایان دادن به عمر پارهای از امپراتوریهای بزرگ، زمینهساز حیات مجدد گروهی از ملل کوچکتر و تشکیل یک رشته کشورهای جدید شد. اما جنگ اوّل جهانی جنبۀ دیگری داشت که بدان کمتر پرداخته شده است؛ یعنی پایان دادن به حیات نسبتاً مستقل پارهای از ملل کوچکتر که در این فراز و نشیب همان حداقل موجودیت پیشین را نیز از دست داده و متلاشی شدند.راه بیسرانجام، نگاهی به سرگذشت آسوریان در جنگ جهانی اوّل مرور کوتاهی است بر این تجربۀ دردناک به گونهای که در اسناد و گزارشهای ایرانی منعکس شدهاند.