بزرگمهر حکیم را وزیر خسرو انوشیروان میدانیم. نامش را شنیدهایم و او را به دانایی و حکمت فراوان میشناسیم. ایرانیان به داشتن او به خود میبالند و مایۀ افتخارش میدانند، اما با این همه، زمانی که میخواهیم ردپای این حکیم فرزانه را در لابه لای سطور تاریخی پیگیریم و شرح زندگانی وی را منسجم، مستدل و تاریخی ارائه نماییم، با مشکلات بسیار مواجه میگردیم که شاید علت آن اختلاف راویان در نقل روایات پیش از اسلام و عهد ساسانی است که سبب شده در این دوره، افسانه و واقعیت، اسطوره و تاریخ، سخت به هم درآمیزد. در این بررسی کوتاه، بر آنیم که بزرگمهر را برون از پردۀ افسانهها و اساطیر بازشناسیم و از خلال روایات و افسانهها، دریابیم که این حکیم فرزانه چه کسی بوده و تاریخ و افسانه دربارۀ او چه میگویند.