کتاب طنز و واژه‌های همسوی آن در قرآن و روایات

«طنز» یکی از مهم‌ترین و کاراترین قالب‌های «بیان» هنری است و به علت شیرینی و جاذبه خاص خود با اکثر روان‌ها سازگار و بیشترین مخاطب را به خود اختصاص می‌دهد. طنز به علت خنده و انبساط روحی که در مخاطب پدید می‌آورد، به راحتی، احساسات و عواطفش را در اختیار گرفته، پیام خود را از راه غیر مستقیم بر عمق دل و جان و باور وی می‌نشاند. با توجه به این مهم، شناسایی دقیق و صحیح چگونگی به کارگیری این قالب برای کلیه طنزپردازان امری ضروری است. هدف طنز تنبّه و توجه دادن افراد یا جامعه به معایب و مفاسد خود، تحقیر وکوبیدن رذائل اخلاقی، رشد فضایل اخلاقی و در یک کلام تزکیه، تهذیب، اصلاح و به کمال رساندن فرد و اجتماع است. قلم طنزنویس کارد جراحی است نه چاقوی آدم‌کشی؛ با همه تیزی و برندگیش، جانکاه و کشنده نیست، بلکه آرام‌بخش و سلامت‌آور است. زخم نهایی را می‌شکافد و چرک و عفونت‌های آن را بیرون می‌ریزد و بیمار را بهبود می‌بخشد. متأسفانه در جامعه ما هنوز خیلی از مردم ظرفیت این مسئله را نداشته و به حد و حدود شرعی شوخی و طنز آگاه نیستند. چه طوایفی که در جوک‌ها و شوخی‌های ما مورد تحقیر قرار نمی‌گیرند. ترک و لُر و عرب و. .. این از ضعف ماست که چون نمی‌توانیم از راه صحیح بخندانیم. از راه ناصحیح وارد می‌شویم بسیاری از هذلیات ما در خود آزار یا غیبت یا توهین یا تحقیر دیگران را به همراه دارد حتی متأسفانه گاه در مورد بزرگان دین و ائمه (علیهم‌السلام) نیز طنزهایی گفته می‌شود، که مصداق جسارت و گناه است بنابراین شوخی در فرهنگ ما قوانین خاص خود را دارد. مثلاً در فرهنگ دیگران ممکن است ترساندن دیگری عیب نباشد و از شوخی‌های مجاز محسوب شود ولی در فرهنگ دینی ما این کار ممنوع است.