- «ز جان و ز دل دوست دارد وطن، ز سیم و ز زر او نگوید سخن»:
حسن نراقی نویسنده، پژوهشگر و جامعهشناسی است که اردیبهشت ۱۳۲۲ در کاشان متولد شد و ۷۶ سال بعد، یعنی آذر ۱۳۹۹ در تهران درگذشت. نراقی در طول حیاتش، کتابهای پرشماری را به دست چاپ نسپرد و از میان همین آثار معدود، شهرت خود را بیش و پیش از همه مدیون کتاب «جامعهشناسی خودمانی» یا «چرا درماندهایم؟» است. کتابی که موفقیت آن و استقبال چشمگیر مخاطبان از آن، تعداد چاپهایش را از سی هم فراتر برد و نویسنده را بر آن داشت تا دنبالهای تحت عنوان «پی نکتههایی بر جامعهشناسی خودمانی» نیز بنویسد. دیگر اثر حائز اهمیت حسن نراقی «چکیدهی تاریخ ایران: از کوچ آریاییها تا پایان سلسلهی پهلوی» است. چندی بعد او کتاب «ناگفتهها...» را طی گفتگویی با «روزبه میرابراهیمی» نوشت و نیز عضو گروه مؤلفینی بود که مجموعهمقالات خود را در کتابی با نام «خط خوش فارسی» گرد آورده و منتشر کردند.
- درددل خودمانی یک ایرانی با هموطنانش:
«تامِس آ. هریس» در کتاب تحسینشدهی «وضعیت آخر» میگوید: «یک جامعه نمیتواند بدون تغییر افرادش تغییر کند. تمام امید ما برای آینده بر پایهی این واقعیت است که شاهد تغییر افراد باشیم.» حسن نراقی نیز در این اثر، کمابیش همین نظرگاه را پی میگیرد. او با مثالها و آمار و ارقام، به بررسی برخی از عادات، مشکلات و خصوصیات ما ایرانیها میپردازد. بدیهی است که قدم اول برای حل مشکل، دست یافتن به شناختی درست و کامل از ابعاد مختلف مشکل است. نراقی در جامعهشناسی خودمانی که خود آن را درددلی خودمانی دربارهی جامعهی ایرانی میداند، با بیانی ساده و بهدور از تکلفهای عموم کتب جامعهشناختی، پشت پردهی بسیاری از مشکلات مبتلابه ما ایرانیان را برمیشمرد. در این بین، با اینکه از نقش حکومتها و دولتها غافل نیست، بیشتر از باری که روی دوش ما مردم است، سخن میگوید. مایی که اگر هرکداممان با شنیدن کتاب، لااقل در یک یا دو فصل خود را درگیر بدانیم و برای تغییر بکوشیم، میتوانیم شاهد تغییری در ابعاد گسترده باشیم.
- چرا درماندهایم؟
همانطور که پیشتر گفته شد و از عنوان فرعی کتاب هم مشهود است، حسن نراقی در جامعهشناسی خودمانی از معضلاتی سخن میگوید که باعث درماندگی یا بهزعم برخی عقبماندگی ما ایرانیان شده است. او پس از بیان مقدمهای، در نخستین فصل از بیگانگی ما با تاریخ سرزمینمان و ضرورت مطالعهی تاریخ سخن میگوید. در فصل دوم، از حقیقتگریزی و پنهانکاری ما حرف میزند. فصل سوم کتاب به بررسی ظاهرسازی در ایرانیان میپردازد. محور بحث فصل چهارم حول قهرمانپروری و استبدادزدگیمان میگردد. نویسنده فصل پنجم را به خودمحوری و برتریجویی ما اختصاص داده و در فصل ششم به بیبرنامگی ما میپردازد. فصول هفتم و هشتم بهترتیب دربارهی ریاکاری و فرصتطلبی ما و احساساتی بودن و شعارزدگیمان بحث میکنند. نراقی در فصل نهم با مثالی نغز از «داییجان ناپلئون»، از مسئلهی توهم دائمی توطئهی ما ایرانیان سخن میگوید. یازدهمین فصل کتاب دربارهی قانونگریزی و میل ما به تجاوز است. فصل دوازدهم از توقع و نارضایی دائمی ما میگوید و سیزدهمین فصل هم به مقولهی حسادت و حسدورزی ما اختصاص یافته است. نراقی در فصول چهارده و پانزده بهطعنه صداقت و همهچیزدانی ایرانیان را زیر ذرهبین قرار میدهد. در ادامه نیز به شکلی مختصر برخی از خلقیات دیگر ما ایرانیان برشمرده میشوند. نویسنده در میان این فصول، هرازگاهی، شعری نیز آورده که علاوه بر اثرگذارتر کردن مطلب مورد بحث، بر غنای ادبی آن نیز افزوده است.
- کتاب صوتی جامعهشناسی خودمانی:
نشر صوتی آوانامه با همکاری «نشر اختران» کتاب صوتی «جامعهشناسی خودمانی» یا «چرا درماندهایم؟» اثر «حسن نراقی» را با صدای «مهدی صفری» تولید و منتشر کرده است. علاقهمندان به کتاب جامعهشناسی خودمانی، بهزودی میتوانند دنبالهی آن تحت عنوان «پینکتههایی بر جامعهشناسی خودمانی» را نیز از آوانامه بشنوند.
این کتاب خیلی ساده و روان نگاشته شده و نویسنده سعی داشته تا صفاتی رو که به عنوان نقاط ضعف مردم ایران تلقی میشه به ساده ترین شکل ممکن بیان کنه. البته از مباحث علمی جامعه شناختی در این کتاب خبری نیست و شاید اصطلاح جامعه شناسی خودمونی به همین خاطر باشه که زبان عامیانه و غیر علمی داره... البته تذکر این نکته لازمه که الزاما همه ایرانیان دارای همه این صفات به صورت توامان قطعا نیستند و به علاوه در انسانهای مختلف هم این حصوصیات شدت و حدت داره! نویسنده هم به این مطلب در قسمت های مختلف کتاب اشاره داشته ولی بیشتر به کنایه برداشت میشه تا یک مطلب حقیقی و منطقی !!!
از آنجا که نویسنده در جواب کتب دیگر جامعه شناختی مردم ایران از جمله &#۳۴;جامعه شناسی نخبه کشی&#۳۴;،&#۳۴; ما چگونه ما شدیم&#۳۴; و امثالهم سعی داشته تا بیشتر به بیان خصوصیات مردم بپردازه تا به بررسی آسیب شناسی علت و اسباب این روحیات در عامه مردم، به نظر میرسه که در بعضی جاها از بیان منطقی موضوع خارج شده و با ذکر چند نمونه سطحی به اثبات نظریه اش پرداخته که بازهم نشان از بررسی غیر علمی موضوع دارد. من اگر به جای نویسنده بودم به این صفات و روحیات اخلاقی به عنوان آفات جوامع مدرن اجتماعی به صورت عام اشاره نموده و اصرار بر وجود این صفات در مردم ایران نمیکردم، چرا که این رذائل اخلاقی همانند صفات عالیه انسانی جزو لاینفک تمام بنی بشر در این کره خاکی است که بسته به شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه محیطی هر فرد، هر کدوم از این صفات قابل ظهور و بروز در اخلاقیات هر انسانی در جای جای دنیا خواهد بود.
در حاتمه خواندن ابن کتاب رو برای عامه مردم مفید میدونم چرا که بصورت تلگرافی و به بیان خیلی ساده به بررسی تیتروار برخی از مهمترین آفات اجتماعی انسانها در جوامع امروز می پردازد.
1
نمیدونم چطور میشه حرفهای کسی رو که از کامل کردن تحصیلات آکادمیک خودش ( اون هم چندین بار و در چندین رشته) عاجز مونده و آخر سر هم به بیزنس رو آورده قبول کرد. اون هم نه حرفهای معمولی، ایشون ادعای جامعه شناسانه بودن نظراتشون رو دارند که به نظر بنده خیلی عجیبه. اطهار نظر راجع به فرهنگ و ملت بزرگ ایران کار پیش پا افتاده ای نیست که هر کسی تونانش رو داشته باشه. پیشنهاد میکنم قبل از خوندن کتاب ، بیوگرافی نویسنده رو مطالعه کنید.
3
راه کارهای خوب و مناسبی داره اما خیلی از تاریخ ها با جهت گیری های مشخصی گفته میشه ، مخصوصا هر چیزی که مربوط به دوره پهلوی میشه.
5
اين كتاب ، ساده روان و رك و صريح با ما صحبت ميكند و بايد همه ايراني ها اينو حتما بخونيم
5
ی اه بلند کشیدم بعد شنیدنش
افسوس بزای جامعهمون
بسیار توصیه میکنم
5
هم کتاب خوبی بود هم با صدای زیبا و مناسبی خوانده شده
حتما پیشنهاد میکنم