کتاب آقای سفیر نشر نی

روابط خارجی ایران از دوره‌ی قاجار تا به امروز تاریخ پرفراز و نشیبی داشته است. اما سیاست‌ خارجی درست دیپلمات‌های تمام عیار ایران در دهه‌ی اخیر باعث شد تا در بسیاری از بزنگاه‌های حساس و نفس‌گیر سیاسی و دیپلماسی، کشور ایران از پس تنگناها عبور کند. بخش عمده‌ی موفقیت‌های کشور در روابط خارجه حاصل تلاش گروه وزارت خارجه‌ی ایران به ویژه در هشت سال گذشته بوده است. این یکی از دلایلی است که امروز ایران به عنوان کشوری با ثبات در منطقه و جهان شناخته می‌شود. محمد جواد ظریف وزیر وقت وزرات امورخارجه‌ی ایران و یکی از چهره‌های سیاسی برجسته‌ی بین‌المللی است که در روابط خارجی ایران نقش موثری داشته است. کتاب «آقای سفیر» مصاحبه‌ی مفصلی با دکتر ظریف است که مخاطبان را با زندگی‌ شخصی و کاری او و همچنین تاریخ سیاست امور خارجه ایران از آغاز تا به امروز آشنا می‌کند.

درباره کتاب آقای سفیر

«آقای سفیر» عنوان کتابی است که حاصل 40 ساعت مصاحبه‌های محمدمهدی راجی با محمدجواد ظریف، سفیر پیشین ایران در سازمان ملل متحد و وزیر امور خارجه دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران است. این کتاب را نشر نی روانه بازار کتاب ایران کرده است.

کتاب آقای سفیر شرح کاملی از زندگی شخصی و کاری جواد ظریف است که از زبان خود او به صراحت و شفافیت در دو بخش بیان می‌شوند. مباحث این کتاب با هدف آشنایی بیش‌تر و درک بهتر خواننده از تاریخ سیاست خارجه ایران از زمان تاسیس تا امروز جمع‌آوری شده است. کتاب آقای سفیر صرفا مرور خاطرات دکتر ظریف نیست بلکه اقدامات و اتفاقاتی که در سطح ملی و بین‌المللی سیاست خارجه افتاده نیز توضیح می‌دهد. خواندن کامیابی‌ها و ناکامی‌های ظریف در این کتاب می‌تواند برای عموم مردم به ویژه افرادی که به سیاست خارجی ایران علاقه‌مندند خواندنی و کاربردی باشد. خرید و دانلود کتاب الکترونیک(pdf) آقای سفیر در همین صفحه ممکن است.

صراحت و اعتراف ظریف

یکی از نکات مثبتی که باعث اعتماد خواننده به این کتاب و سخنان دکتر ظریف شده است، صراحت و شفافیت ایشان در بیان نقط ضعف و قوت خود به عنوان یکی از چهره‌های سیاسی مطرح در سطح بین‌الملل است. کاری که شاید کمتر چهره‌ی سیاسی انجام داده باشد، اعتراف و انتقاد از کار خود و عبرت گرفتن از اشتباهاتش است، اما دکتر ظریف در چند جای سخنانش، از رفتارهای تند و اشتباهات خود و همکارانش در وزارت خارجه عذرخواهی می‌کند.

مثلا دکتر ظریف در بخشی از صحبت‌های خود درباره‌ی حضور در کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل می‌گوید که زمانی که بحث حقوق بشر به تازگی علیه ایران مطرح شده بود خود ظریف و آقایان «سعید امامی» و «سیروس ناصری» نیز به عنوان همراهان او در جلسات حضور داشتند. ظریف گفته است: «آن زمان اروپایی ها راجع به 20 کشور صحبت می کردند و یک دقیقه نیز راجع به ایران می گفتند. ما نیز که جوان و جویای نام بودیم، اصرار داشتیم که در پاسخ به آن، ده دقیقه صحبت کنیم. لذا کار بنده، آقای سیروس ناصری و آقای سعید امامی این شده بود که در جلسه به دقت گوش می کردیم و مطلب می نوشتیم تا من پاسخ بدهم... در حالی که به اشتباه فکر می کردیم این کار برای دفاع از جمهوری اسلامی لازم است. این از تجربیاتی به شمار می رود که ما به قیمت زیادی یاد گرفتیم، اما دوستان جدید نمی خواهند باور کنند که اگر روشمان را عوض کردیم از سر بی اعتقادی و بی غیرتی نبود، بلکه به خاطر تجربه کسب شده بود که الان دوباره آن کارها را تکرار نکنند» او در ادامه صراحتا بیان می‌کند که اگرچه کارشان در جهت حفظ منافع ملی کشور بوده است اما باید بپذیرند که اشتباه کرده‌اند .

او در قسمتی دیگر از کتاب درباره‌ی اقدام دولت آقای هاشمی رفسنجانی در برابر آمریکا چنین می‌گوید «این‌که احساس می‌شد یک اقدام مثبت خودبه‌خود نتیجه مثبت خواهد داشت، از اشتباهات اساسی ما در سیاست خارجی بود. این اشتباه از زمان آقای هاشمی آغاز شد، یعنی ما اقدامات مثبت متعددی انجام دادیم که نتیجه‌اش در روابط دوجانبه، منفی بود؛ از کمک به آزادسازی گروگان‌های آمریکایی تا نقشی که در جنگ کویت و افغانستان و در جنگ اول و دوم عراق بازی کردیم.»

خلاصه کتاب آقای سفیر

کتاب آقای سفیر دو بخش اصلی دارد. اما قسمت‌های جزئی‌تر هر بخش در فهرست قرار ندارند. بخش اول با عنوان «روزهای زندگی» و بخش دوم آن «بازخوانی دیپلماسی ایرانی» است. بخش اول کتاب درباره‌ی زندگی شخصی ظریف، تولد، خانواده، تحصیل و ازدواج اوست. در ادامه‌ی بخش اول محمد جواد ظریف از همراهی با انجمن اسلامی دانشجویان می‌گوید، از زمانی که او برای ادامه‌ی تحصیل در مقطع دکترا به دانشگاه کلمبیا و بعد به دنور می‌‌رود.

بخش دوم کتاب با عنوان «بازخوانی دیپلماسی ایران» مصاحبه‌ی ظریف از حیث نقد و بررسی 25 سال مسئولیت او در وزارت خارجه‌ی جمهوری اسلامی است. محمد جواد ظریف در این بخش از زمان ادامه‌ تحصیل در رشته‌ی دکترای روابط بین الملل تا ازدواج، کار در کنسولگری و استخدامش در وزارت خارجه می‌گوید. او در ادامه از شروع کارش در سازمان ملل متحده و مسئولیت‌ها و مشکلات این مقام تا زمان سال‌های جنگ تحمیلی تا صدور قطعنامه 598 و ملاقات با صدام و بعد از آن شرکت در اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی و حضور در مذاکرات اجلاس بُن بعد از اشغال افغانستان و حضورش در تیم مذاکره کننده هسته‌ای را شرح می‌دهد.

دکتر ظریف؛ دیپلمات موفق ایرانی

محمدجواد ظریف در خانواده‌ی تاجر با پیشینه‌ای مذهبی در سال 1338 در تهران متولد شد. او در دبیرستان علوی درس خواند. ظریف به رغم خواسته‌ی خانواده و مدرسه به سیاست روی آورد. او قبل از به اتمام رساندن تحصیلات دبیرستان به آمریکا رفت و در کالج رشته‌ی کامپیوتر را انتخاب کرد. اما بعد از پیروزی انقلاب در رشته‌ی روابط بین‌الملل ادامه تحصیل داد. در همان ایام تحصیل در کنسولگری ایران در سانفرانسیسکو و به صورت کارمند محلی و بعدها به عنوان دیپلماتی شایسته فعالیت دیپلماتیک خود را ادامه داد. ظریف بعد از تحصیل در مقام سفیر ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک حضور داشت.

جواد ظریف از سال ۱۳۹۲ در کابینه دولت یازدهم «حسن روحانی» به عنوان وزیر امور خارجه وارد شد و تا به امروز در مذاکرات مهم سیاسی نقش پر رنگی ایفا کرده است. مؤسسه‌ی Global Risk Insights در سال ۲۰۱۵ ظریف را به عنوان ریسک‌پذیرترین سیاستمدار جهان معرفی کرد.

دکتر ظریف سیاستمداری است که در دنیا از احترام و اعتبار بالایی برخوردار است. در مقدمه کتاب آقای سفیر آمده است که «هنری کیسینجر» وزیر خارجه اسبق آمریکا کتاب خود را با نام «دیپلماسی» به محمد جواد ظریف دیپلمات کشورمان تقدیم کرده و نوشته است: «تقدیم به دشمن قابل احترامم؛ محمدجواد ظریف».

محمدمهدی راجی؛ 40 ساعت مصاحبه با ظریف

محمدمهدی راجی متولد سال ۱۳۵۹ در تهران است. او مدرک کارشناسی علوم سیاسی از دانشگاه آزاد و کارشناسی‌ارشد مطالعات منطقه‌ای (مطالعات آمریکای شمالی) از دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه دارد. راجی تحصیلات خود را در سال 1393در مقطع دکترای تخصصی روابط بین‌الملل در دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به پایان رساند.

او در حوزه روابط بین‌الملل و روابط خارجی ایران پژوهش و تدریس می‌کند. راجی سابقه نگارش در نشریات تخصصی و پژوهشی دارد. او در کارنامه‌ی خود چند کتاب و مقاله‌ی منتشر شده دارد.

دربخشی از کتاب آقای سفیر می‌خوانیم

رابطه با امریکا یا هر کشور دیگری ابزار است و باید در جهت منافع ملی به کار گرفته شود. البته بنده اسرائیل را کشور مشروع نمی دانم و لذا در این قضیه موضوعیت ندارد. اصل، پیگیری منافع و اهداف ملی است. رابطه با امریکا به قول فقها نه واجب است و نه حرام. البته در دنیای به هم پیوسته کنونی، دو کنشگر مهم مانند ایران و امریکا به هرحال و خواسته یا ناخواسته با هم تعامل دارند مثلا در بوسنی در دهه ۹۰ میلادی، افغانستان و عراق از ۱۱ سپتامبر به بعد، سوریه، بحث هسته ای و.... و بنده به دلایل متعدد معتقدم که ما از تعامل مستقیم کم‌تر ضرر می بینیم. چون واسطه ها چه دولتی و چه شخصی نه صداقت دارند و نه مسائل ما را به درستی می فهمند و نه پیام ها را درست منتقل می کنند. در تمام موارد، در انتقال پیام ها، به صورت ضمنی و حتی در برخی موارد به صراحت، نگرانی ها، منافع و برداشت های واسطه محوریت دارد نه منافع و نگرانی های ما و یا منافع و نگرانی های امریکا البته رابطه و یا به تعبير صحیح تر تعامل مستقیم با امریکا برخلاف نظری که بسیاری از مردم و حتی برخی نخبگان دارند، حلال مشکلات ما نیست و کار بسیار دشوار و تخصصی و نیازمند تمهیدات وسیع داخلی و جهانی است. ضمن این که تعامل به معنی رابطه دوستانه هم نیست. هیچ دو کشوری رابطه کاملا دوستانه ندارند و من اعتقاد دارم که روابط ما با امریکا هیچ گاه دوستانه نخواهد بود. کما این که با بسیاری از کشورهایی که امروز با آن ها رابطه و حتی رابطه به ظاهر دوستانه داریم، اختلافات جدی و اساسی داریم. اصولا ماهیت نظام جمهوری اسلامی به شکلی است که دیگر حکومت ها از به اصطلاح رایج دوست و دشمن علاقه چندانی به آن ندارند.