- چون پرتوی از نور در شبهای تاریک:
«ژان مارسل بروله» که با نام مستعار «ورکور» شناخته میشود، فوریهی ۱۹۰۲ در پاریس متولد شد و ژوئن ۱۹۹۱ در همین شهر درگذشت. بروله، پیش از جنگ جهانی دوم زمانی به تصویرگری و حکاکی پرداخت و چند اثر داستانی نیز با نام واقعی خود منتشر کرد. با شروع جنگ، به ارتش پیوست و پس از شکستن پایش، از خدمت معاف شد. در دوران نقاهت، شروع به نوشتن کتابش کرد و پس از آن، به نهضت مقاومت پیوست. آن زمان بود که نام «ورکور» را برای خود برگزید. در سال ۱۹۴۱ و در دوران اشغال فرانسه توسط نازیها، ورکور و دو دوستش، انتشاراتی زیرزمینی را تأسیس کردند. هدف این انتشارات که «نیمهشب» نام داشت، نشر آثاری بود که بتوانند روحیهی مردم فرانسه را در آن ایام دشوار، بالا ببرند.
- چاپ کتاب با هزینهی یک وطنپرست:
«سکوت دریا» اولین کتابی بود که انتشارات نیمهشب چاپ کرد و آن را در سراسر فرانسهی اشغالشده منتشر کرد. پس از مدتی، انتشارات نیمهشب، به مهمترین ناشر ادبیات مقاومت بدل شد. سکوت دریا نیز امروزه، مهمترین نوشتهی ورکور تلقی میشود و آن را نمادی از مقاومت مردم فرانسه در برابر اشغالگران نازی میدانند. ورکور پس از آن نیز آثار داستانی و غیرداستانی بسیاری نوشت و منتشر کرد. اما هیچکدام نتوانستند موفقیت کتاب کوچک سکوت دریا را تکرار کنند. داستان سکوت دریا، در منزل یک مرد فرانسوی روایت میشود که همراه برادرزادهاش زندگی میکنند. سالهای اشغال فرانسه توسط نازیهاست و یک افسر آلمانی مدتی مهمان خانهی مرد فرانسوی خواهد بود.
- باید که بر این سکوت چیره شویم:
تا کنون اقتباسهای گوناگونی از سکوت دریای ورکور صورت گرفته است. اما مهمترین آنها، فیلمی با همین نام است که «ژان-پیر ملویل» در سال ۱۹۴۹ از روی کتاب ساخت. فیلمی که جایگاه ویژهای در تاریخ سینمای فرانسه دارد. نخستین ساختهی ملویل بزرگ، هم بهلحاظ فرمی نوآوریهای جسورانهای دارد و هم روایتگر داستان مهمی از مقاومت مردم فرانسه است. ملویل که خود نیز از اعضای نهضت مقاومت بود، فیلمنامهای بر اساس داستان ورکور نوشت و علیرغم مخالفت سفتوسخت نویسنده، در نهایت او را راضی کرد که کتابش را تبدیل به فیلم کند. بهطوری که ورکور حتی خانهاش را نیز برای فیلمبرداری در اختیار ملویل و گروهش گذاشت. ملویل هم گروهی را گرد آورد که همچون خودش سابقهی چندانی در فیلمسازی نداشتند؛ اما آنچه خلق شد، اثری درخشان و ماندگار است که با پیروی از غرایز فیلمساز، توانستند اندیشهها و دغدغههای نویسنده را نیز متجلی کنند.
- سکوت اگر صدایی داشت:
کتاب صوتی «سکوت دریا» اثر «ورکور» نتیجهی همکاری آوانامه و «نشر ماهی» است که با ترجمهی «ژرژ پطرسی» و خوانش «مهبد قناعتپیشه» منتشر شده است.
یک کتابِ جمع و جور و سرگرم کننده و زیبا! داستان ساده است و ۳ شخصیت مهم دارد. افسر آلمانی ورنر و پیرمرد فرانسوی و برادرزادهاش! سکوت! سکوت ویرانگر دو فرانسوی ستمدیده! کتاب نه اهل شعار دادن است و نه آمده که انقلابی بهپا کند. فرانسه بیرمق و شکست خورده و حجوم نازی ها کار را برای نویسندگان و اهل فرهنگ بسیار دشوار و ناممکن کرده! ولی نویسنده عزیزِ این کتاب ژان بروله با نام مستعار ورکور(که این اسم را از وقتی به نهضت مقاومت پیوست بر خود گذاشت) به کمک دوستان نویسنده خود انتشارات زیرزمینی نیمهشب را بنیان میکنند و هدف این انتشارات نشر آثاری بود که میتوانست موجب بالا رفتن روحیه فرانسویان در آن دوران سخت شود.
کتاب را بخوانید و حتی از یک کلمه آن سرسری رد نشوید.
در توضیحات ناشر این کتاب آمده:
«سکوت دریا شرح رویارویی پیرمردی فرانسوی و دختر برادرش با افسری آلمانی است که خانه و مزرعهی وی را اشغال کرده است. این دو تصمیم میگیرند برای مبارزه با افسر اشغالگر آلمانی سکوت اختیار کرده و هیچ صحبتی با او نکنند. سکوت دریا را نخستین بار انتشارات زیرزمینی نیمهشب در فرانسهی اشغالی (سال ۱۹۴۲) منتشر کرد و این کتاب، که ماندگارترین و مشهورترین اثر ورکور نیز به شمار میآید، بلافاصله بدل به نماد مقاومت فرانسویان در برابر اشغالگران نازی شد. این رمان سرشار از احساس و وقار و درد و امید است؛ ویژگیهایی که مردم فرانسه در دوران اشغال به دست حکومت آلمان نازی به آنها متصف بودند. ژان پیر ملویل نیز در سال ۱۹۴۸ بر اساس سکوت دریا فیلمی ساخت که بر شهرت این کتاب افزود.»
پ.ن: اجرا صوتی کتاب هم فوق العادس!