کتاب بشر چیست؟ نشر انتشارات جامی

مارک تواین در آوریل ۱۸۹۸ شروع به تألیف «بشر چیست؟» کرد و تا سال ۱۹۰۴ چندین بار در متن آن تجدیدنظر کرد و قسمتی را که مربوط به تربیت پذیری بشر است به آن افزود. سرانجام برای نخستین بار در سال ۱۹۰۶ آن را به صورت جزوه ای باریک و به تعداد معدود و بدون نام انتشار داد. او در این کتاب نظریاتی در مورد زیربنای شخصیت و ساختار اخلاقی بشر مطرح می کند که بسیار بحث برانگیز هستند. نظریاتی مانند: ساختار ماشین گونه بشر، تعیین عوامل ساختاری شخصیت انسان، ارضای تمایلات احساس حاکم بر بشر به عنوان اصلی ترین انگیزه انسان، نظریه تربیت پذیری بشر، رد نظریه اراده آزاد و جایگزینی آن توسط انتخاب آزاد. تواین به صحیح بودن نظریاتی که در این مکالمه از دیدگاه مرد سالخورده مطرح کرده است اعتقاد راسخ داشت و این کتاب را انجیل خود می نامید. ز گهواره تا گور بشر هیچ کاری انجام نمی دهد مگر اینکه هدف اول و مقدم آن کسب آرامش خاطر و آسایش نفسانی خودش باشد.