فصل نخست کتاب حاضر به مطالبی مقدماتی اختصاص یافته است که البته مقدماتی بودن به معنای عدم ضرورت نیست. در ضمن این مقدمات، در خصوص این باور که گاهی فرهنگ اولویت مییابد و گاهی اقتصاد به سرخط خبرها تبدیل میشود، طرح مسئله کردهایم. سپس به جایگاه اقتصاد در حدیث نگاهی سریع انداختهایم، چراکه فرهنگ مردم و کشور ما عمیقا تحت تأثیر آن است. در بخشهای بعدی از بخشهای بیستگانه فصل نخست، چند اصطلاح و مفهوم اساسی مورد نیاز را به بحث گذاشتهایم که شامل این موارد میشود: دو معنای اصطلاح اقتصاد، مزیت مطلق یا امتیاز مطلق، اصطلاح هزینه - فرصت، مزیت نسبی یا امتیاز قیاسی، کالا، عرضه، تقاضا، بازار، اقتصاد فرهنگ و اولویت آن. علاوه بر اینها، از سهم فارابی در اقتصاد و انقلاب کپرنیکی وی در اقتصاد هم سخن گفتهایم و برای روشن کردن این مطلب، بنا به ضرورت، ارتباط اخلاق با فرهنگ و همچنین ارتباط اخلاق با اقتصاد را بیان کردهایم. در این مسیر توضیح اصطلاح اخلاق توصیفی و اخلاق هنجاری لازم آمده است. آنگاه اولویتهای اخلاق فردی فارابی که از شگفتیهای اوست، یعنی طلب مال، جاه، لذات و شهوات مطرح شده و در بخش بعدی، الگوی اقتصاد فرهنگ فارابی تبیین شده است. ارتباط مال، جاه، لذات و شهوات به عنوان عوامل انگیزشی نیز تشریح شده و جایگاه انگیزههای غیرمادی در پیشرفت اقتصادی هم مغفول نبوده است. پس از بحث پیرامون ساختار انگیزشی، به مثابه علت اقتصاد و همچنین معلول اقتصاد، در بخش بیستم مطالعه مورد پژوهانه درباره ساختار عوامل انگیزشی گزارش شده است.