نقش کاربرها و مصرف کنندهها تو بحث خلاقیت جمعی چیه؟ برای شروع این سؤال ساده رو ازتون میپرسم: چه کسی دوچرخهی کوهستان رو اختراع کرد؟ چون نظریهی اقتصادی سنتی میگه که قاعدتاً بخش تحقیق و توسعهی یه شرکت بزرگ دوچرخه سازی اولین بار به فکر ساختن این دوچرخهها افتاده. ولی اینطور نیست. یه جواب دیگه هم میتونه این باشه که یه نابغهی تنها، وقتی تو گاراژ خونهش داشته رو مدلهای دیگهی دوچرخه کار میکرده یهو به همچین مدلی رسیده.
اینم درست نیست. ایدهی دوچرخههای کوهستان از بین خود دوچرخه سوارها اومد. مشخصاً گروهی از دوچرخه سوارها تو شمال کالیفرنیا، که هم از دوچرخههای کورسی که «ادی مِرکس» یا برادر بزرگشون میروند خسته شده بودن هم از دوچرخههای به اصطلاح فرمون خرگوشی که باباهاشون سوار میشدن. پس خودشون دست به کار شدن و بدنهی دوچرخهی فرمون خرگوشی رو با دندهی دوچرخههای کورسی ادغام کردن و ترمزش رو هم از ترمز موتورسیکلت برداشتن. و تو ۴ یا ۵ سال اول این دوچرخهها به «قراضه» معروف شده بودن. و فقط هم تو شمال کالیفرنیا و بین جمعیت دوچرخه سوارها تولید میشد.
تا این که یکی از کمپانیهایی که برای این «قراضه»ها قطعات وارد میکرد تصمیم گرفت یه کسب وکار جدید راه بندازه و این دوچرخهها رو به بقیهی مردم هم بفروشه و کمکم یه کمپانی دیگه به اسم مارین هم راه اندازی شد. و همهی اینها حدود ۱۰ یا حتی ۱۵ سال قبل از این بود که کمپانیهای بزرگ دوچرخه سازی متوجهِ بازاری که این دوچرخهها دارن بشن. ۳۰ سال بعد یعنی امروز، فروش دوچرخههای کوهستان و تجهزیات و قطعاتش ۶۵ درصد از کل بازار آمریکا به ارزش ۵۸ میلیارد دلار رو در اختیار داره.
این از اون دسته مواردیه که کاملاً توسط مصرف کنندهها به وجود اومده و هرگز توسط جریان اصلی بازار ساخته نمیشد. چون نمیتونستن وجود این نیاز و موقعیت رو درک کنن و انگیزهای هم برای نوآوری نداشتن. با این حرف که اینترنت باعث به حرکت دراومدن این ظرفیت برای نوآوریه، مخالفم. در واقع اینترنت نه به تنهایی بلکه در کنار این گروه دوچرخه سوار حرفهای و آماتورِ مشتاق که هم دانشش رو دارن هم انگیزه و ابزار و ارادهش رو، باعث میشه شاهد همچین خلاقیت جمعی باشیم. و در نتیجهی این چرخه، نیازهای جدیدی پیدا کنیم. نیاز به یه جور تشکیلات جدید یا به زبان بهتر، چطور بدون تشکیلات، خودمون رو سازماندهی کنیم؟ اما الان این مسأله ممکن شده. برای سازماندهی و موفق شدن تو کارهای بزرگ و پیچیده مثل ساختن یه نرم افزار جدید به تشکیلات نیاز نداریم.