کتاب هنر قرآنی نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

کتاب «هنر قرآنی؛ تحلیل زیبایی‌شناسی تذهیب‌های قرآنی دوره صفویه و کاربرد آن برای تصویرسازی کتاب‌های قرآنی کودکان» دستاورد پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است که توسط آرزو پایدارفرد و فاطمه شفیعی انجام شده است. این کتاب در سه فصل تدوین شده: فصل اول: تحلیل زیباشناسانه تذهیب‌های قرآنی دوره صفویه فصل دوم: مبانی معنوی و شیعی هنر تذهیب قرآنی فصل سوم: شیوه‌های تصویرسازی مذهبی کتاب کودک آنچه از مسائل اصلی این اثر است چگونگی اجرای تذهیب‌های قرآنی متناسب با دنیای کودک است که علاوه‌بر ایجاد انگیزة مطالعه در کودک، قابلیت انتقال مفاهیم هنری چون الگوهای اصلی تزیینات قرآن در دوره‌های مختلف به‌ویژه صفویه (آشنایی با سرلوح، کتیبه‌ها، شمسه‌ها، تزیینات زرافشان مابین سطور و...) و مضامین دینی قابل تصویر چون نور را داشته باشد. روش تذهیب و مصورسازی قرآن یا «قرآن‌آرایی» یکی از کارآمدترین روش‌ها برای جذب کودک به خواندن قرآن و دارای قدرت تفهیم مفاهیم دینی و ارزش‌های قرآنی به کودکان و نوجوانان است و درنتیجه هنر می‌تواند زبان انتقال ارزش‌های مکتب اسلام در رأس برنامه‌های‌آموزشی قرارگیرد تا ‌نیازهای شناختی‌ـ‌عاطفی و روانی کودک را برآورده می‌سازد. روش تحقیق در این پژوهش، به شیوه تجزیه تحلیل کیفی است که ابتدا، شاخص‌ها و الگوهای تزیینی قرآن‌های موزه ملی قرآن تهران معرفی، توصیف و سپس طبقه‌بندی و در روش کیفی به اختصار درباره مبانی معنوی و نشانه‌شناختی تذهیب نیز مدارک و متونی ارائه شده است؛ چون تذهیب‌های قرآنی نیز به‌ واسطه همنشینی در مجاورت قرآن قابلیت تأویل دارند. نوع این تحقیق کاربردی است که از اطلاعات پایه و توصیفی کتاب چون بررسی تجلید، تزیینات صفحات افتتاحیه، کتیبه‌های سرسوره، شمسه‌ها و مُهرهای قرآنی برای رسیدن به کاربردی امروزی بااستفاده از تحلیل داده‌ها و نگرش کیفی استفاده‌شده است. روش انجام پژوهش جهت‌گیری آینده‌نگر دارد تا در عصر معاصر، تأثیر خویش را بر هنر تصویرسازی کتاب‌های قرآنی کودک، آشکار سازد. اطلاعات به شیوه تحلیل محتوا، برای بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نمونه‌های تصویری که بخش مهمی از داده‌های این پژوهش است به شیوه میدانی از موزه‌های معتبری چون موزه ملی قرآن‌ کریم تهران و موزه چهل‌ستون اصفهان عکاسی شده است. در گردآوری اطلاعات نظری علاوه‌ بر شیوه کتابخانه‌ای از فضای مجازی، نظر صاحب‌نظران هنر سنتی اسلامی و گرافیک امروز همچنین تهیه پرسشنامه استفاده شده است.