هر موجود زنده از زمانی که پا به عرصۀ وجود میگذارد، دارای نیازهای مختلفی میشود. انسان نیز همانند سایر جانداران نیازهای گوناگونی دارد و اصولاً بخش عمده و یا حتی میتوان گفت تمام فعالیتهای او در هر شبانهروز، برای تأمین نیازهایش صورت میگیرد. ازاینرو «نیاز» را میتوان به نیروی محرکۀ یک سیستم تشبیه کرد زیرا بدون آن، حرکت و فعالیتی صورت نمیگیرد. علیرغم اینکه معنی واژۀ نیاز بسیار بدیهی به نظر میرسد، ممکن است تعابیر و تفاسیر متفاوتی برای آن ارائه شود؛ زیرا نیاز یک مفهوم عمومی بسیط است که کاربرد وسیعی در زمینههای مختلف دارد و به این دلیل تعریف دقیق و صریح آن آسان نیست.
گاهی نیاز به معنای خواستهها، نظرات و ترجیحات افراد است. در مواردی نیز بهعنوان وجود نقص یا مشکل مطرح میشود و غالباً هنگامی به وجود میآید که در یک زمینۀ خاص، نوعی نقص یا مسئله وجود داشته باشد و در برخی موارد، نیاز به معنی فقدان یا ضرورت دستیابی به چیزی تعریف میشود. اساساً چندبعدی بودن مفهوم نیاز، درک کامل آن را مستلزم نگرشی جامع به این مفهوم میسازد.