کتاب شناخت اکوسیستم فناوری زنجیره بلوکی نشر انتشارات آوای قلم

فناوری زنجیره بلوکی به‌عنوان یک راهکار جایگزین در مواجهه با ناکارآمدی نظام‌های متمرکز پولی و مالی ملی و بین‌المللی مطرح گردیده‌است. البته تحقق دورنمای موفقیت رنجیره بلوکی با آنچه که در دنیای واقعی رخ داده بسیار فاصله دارد اما روند توسعه و نرخ نفوذ فناوری -بویژه در حوزه رمزارزها- فزاینده است. این موارد انگیزه تصمیم‌سازان دولتی و بخش خصوصی را برای ورود به این عرضه به‌شدت افزایش می‌دهد. بررسی مفاهیم کلیدی فناوری زنجیره بلوکی بیانگر آن است که این فناوری به‌واسطه برخورداری مؤلفه‌های ذاتی خود -نظیر رمزنگاری، شبکۀ نظیر به نظیر، سازوکار اجماع، دفترکل توزیع‌شده و قواعد معتبر- ارائه‌گر مجموعه‌ای متنوع از قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها است. مدیریت رکوردها، مقیاس‌پذیری، اصالت‌سنجی، تمرکززدایی، قراردادهای هوشمند و امنیت معرف ظرفیت‌های اصلی زنجیره بلوکی هستند. این ظرفیت‌ها به‌صورت منفرد یا در تعامل با یکدیگر زمینه‌ساز مبادلۀ ارزش مستقیم، تقویت‌کننده اعتماد، امنیت و شفافیت، سازوکار توزیع مناسب قدرت، ارائه‌گر روش اعتبارسنجی مورد توافق، عاملی برای کاهش هزینه‌ها و نیز حذف واسطه‌ها محسوب می‌شوند. مجموعه این موارد در فصل‌های مختلف این کتاب -و مبتنی بر بررسی مقایسه‌ای دستاوردهای منتشر شده- مورد توجه قرار گرفته و آدرس‌دهی شده‌اند. البته در به‌کارگیری هریک از پلتفرم‌های فناوری زنجیره بلوکی در هریک از حوزه‌های کاربردی صنعتی و کسب‌و‌کار -و باتوجه به قابلیت‌هایی که این فناوری دارد- گاهی یک موضوع مورد غفلت واقع می‌شود و آن جلب مشارکت بازیگران و ذی‌نفعان زنجیره بلوکی است. این فناوری هرچقدرهم کارآمد باشد و با شرایط محیط کاربرد (دولت، کسب‌و‌کار یا صنعت) همخوانی داشته باشد، بازهم برای طراحی، توسعه پیاده‌سازی، نگهداشت، بهره‌برداری و بهسازی نیازمند شبکه‌ای از افراد حقیقی و حقوقی است. در فضاهای کلان‌تر -نظیر جامعه و دولت- موضوع و نوع بازیگران کمی متفاوت‌تر است چراکه این انگیزه‌ها دستخوش تغییر می‌شوند. در چنین فضایی آگاهی‌رسانی و ارائه هشدار، آزمون و بررسی پیشینی، تنظیم مقررات، ترویج و ارتقاء سطح سواد عمومی در حوزه فناوری و مواردی از این دست مدنظر قرار می‌گیرند. بنابراین بازیگران این فضا نیز متفاوت خواهند بود. جلب مشارکت بازیگران اکوسیستم زنجیره بلوکی و به‌کارگیری آن‌ها در موقعیت درست از عوامل کلیدی موفقیت و شکست پروژه‌های زنجیره بلوکی محسوب می‌شوند. شناسایی این بازیگران و تحلیل کارکردهای آن‌ها در اکوسیستم زنجیره بلوکی از عمده مواردی است که در قالب یکی از فصول این کتاب بدان پرداخته شده‌است. مجموعه موضوع‌های مطرح‌شده در کتاب حاضر ارائه‌گر تصویر کلی از اکوسیستم زنجیره بلوکی از سطح مفاهیم و قابلیت‌ها تا بازیگران و نوع نقش‌آفرینی آن‌ها است. مجموعه این اطلاعات امکان پشتیبانی از تصمیم‌های ذی‌نفعان حاکمیتی در حوزه ملاحظه‌های انتخاب کاربرد یا حوزه هدف فناوری و نیز سازماندهی شبکه بازیگران برای یک پروژه توسعه‌ای را فراهم می‌آورد. ابوذر عرب­سرخی