کتاب پاره نوشته های پیشاسقراطی دانیل دبلیو گراهام نشر انتشارات امیرکبیر

وقتی سال‌ها پیش روزی معلم هندسۀ دبیرستان ما در شهرکرد با دست‌ها و لباس‌هایی که از کچ سفید بودند برای‌مان خواند: «چون گذارد خشت اول بر زمین معمار کج، گر رساند بر فلک باشد همان دیوار کج» و بعد چند ثانیه به چهرۀ همۀ ما دانش‌آموزان سر به هوا نگاه کرد و منتظر ماند تا حرفش اثر کند، چیزی درون من کاشته شد که امروز به ثمر می‌نشیند. برای ما پویندگان راه فلسفه، خشت اول همه‌چیز است. زیرا فلسفه مانند دیوار صائب اگر تا ثریا هم برود، راز تک‌تک خشت‌هایش در همان خشت اول نهفته است. در طی ده سالی که دانشجوی فلسفه بوده‌ام، هرگاه متنی دست می‌گرفتم و کلمات فیلسوفی را می‌خواندم، احساس می‌کردم از نقطۀ درستی آغاز نکرده‌ام. کلمات فیلسوف مانند رموزی بودند که خبر از گذشته‌ای می‌دادند که من از آن بی‌خبر بودم. هرچه بیشتر می‌خواندم، بیشتر حس می‌کردم اگر آن گذشتۀ مجهول را نشناسم، از کلمات کتابی که در دست دارم هیچ بهره‌ای نخواهد برد. طولی نکشید که پی بردم این گذشتۀ مجهول را باید در کلام فیلسوفان باستان یونان یافت، همان‌هایی که خشت اول فلسفه را گذاشتند. وقتی در سال ۱۳۹۲ در دانشگاه علامه طباطبایی مشغول تحصیل فلسفه بودم و به دنبال موضوعی برای نگارش رساله می‌گشتم، دکتر کلباسی استاد راهنمای رساله پیشنهاد دادند بهتر است به‌جای نگارش، یکی از متون موجود را به فارسی برگردانیم. من که در این هیاهوی دنیای مردانۀ فلسفه و فیلسوفان توانمند آن با آثاری ارزشمند و بی‌رقیب، از بضاعت اندک خودم در نگارش متنی فلسفی که ارزش خواندن داشته باشد به‌خوبی آگاه بودم، پیشنهاد ایشان را بسیار به‌جا و مفید یافتم. بارها پیش آمده بود که با دوستان فلسفه‌خوانده در مورد کتب فلسفی متعدد و متنوعی که به زبان انگلیسی یا سایر زبان‌ها موجود بودند و خواندن‌شان برای هر دانشجوی فلسفه ضروری بود صحبت می‌کردیم و اگر کسی می‌پرسید این کتاب به زبان فارسی هم برگردانده شده، پاسخ ما تنها سکوت بود. حال مجالی فراهم شده بود که سهمی کوچک در رفع این نقیصه ایفا کنم و طولی نکشید که به یاد سخنان مرموز فیلسوفان و تلاشم برای کشف آن گذشتۀ مجهول افتادم. این شد که بعد از بررسی چند کتاب به اثر سترگ گراهام دیلس، پاره‌نوشته‌های پیشاسقراطی رسیدیم و خبردار شدیم دانیل گراهام در انتشارات کمبریج ترجمه‌ای روزآمد از این کتاب منتشر کرده است. کتاب پیش رو برگردان فارسی کتاب گراهام است. در این پروژۀ دشوار که سه سال به طول انجامید بیش از همه مدیون صبر، بزرگواری و کمک‌های بی‌دریغ دکتر حسین کلباسی هستم که هم از آغاز دلسوزانه پیشنهاد این کار را دادند و هرجا که لازم بود مردانه از آن حمایت کردند و هم از نظر علمی کتاب را بررسی و ویرایش کردند و افزوده‌ها و شرح‌های مفیدی بر آن افزودند. از گروه فلسفۀ دانشگاه علامه طباطبایی به‌ویژه اساتید بزرگوار، آقایان دکتر یوسف نوظهور، رضا سلیمان حشمت و احمدعلی حیدری به خاطر راهنمایی‌های علمی ایشان بسیار سپاسگذارم. از آقای دکتر سعید بینای مطلق به خاطر مقابله چند فصل از کتاب با متن یونانی و ارائۀ پیشنهادهای مفید بسیار ممنونم. خواندن این کتاب برای دانشجویان و اساتید فلسفه و همۀ کسانی که به فلسفۀ یونان علاقه‌مند هستند و می‌خواهند بدانند عمارت فلسفه در سده‌های نخستین خود چگونه بوده مفید و لذت‌بخش است. بهناز دهکردی