رشد فرهنگی و اجتماعی معلولین ایران به مرحله جدید و خاصی رسیده است. پس از شکلگیری نهادهای آموزشی و فرهنگی معلولین در ایران، تقریباً از نه دهه قبل با سوادآموزی افراد معلول آغاز شد؛ به تدریج در کنار فراگیری خواندن و نوشتن، آموزش مهارتها هم شروع شد. پس از حدود پنج دهه، معلولان به دانشگاهها با هدف فراگیری تحصیلات عالی راه یافتند. در مرحله بعد کمکم در مشاغل و پستهای اجتماعی مثل آموزگاری و وکالت مشغول به کار شدند. سازمان رفاه و نهادهای ورزشی و خدماتی موجب پیدایش مشاغل جدید، اشتغالهای نو و پایدار برای آنان شد.
پس از این دوره، از نابینایان، ناشنوایان و دیگر افراد دارای معلولیت را در دهه پنجاه و شصت شمسی میبینیم که به نویسندگی رو آورده و کتاب و مقاله تألیف و منتشر کردهاند. موضوع و محتوای این آثار مثل آثار نویسندگان عادی بود. اما در دو دهه اخیر و به ویژه سالهای اخیر نویسندگانی در جامعه هدف ظهور کردند که به موضوعات و مسائل جامعه خودشان علاقه دارند و تجزیه و تحلیل موضوعاتی مثل مناسبسازی، خط بریل، ازدواج معلولین، اشتغال معلولین، شعر و ادبیات ویژه معلولیت دغدغه اصلی اینان است.
بنابراین سیر رشد دانش و فرهنگ معلولان در ایران در یکصد سال اخیر، با گذر از مراحل مختلف امروز به مرحلهای خاص و نورسیده است. مشخصه اصلی این مرحله خودکفایی و استقلال علمی معلولان ایران است. نسل جدید معلولان درصددند، خودشان به بررسی مشکلات خودشان بپردازند و پس از بررسی مشکلات جامعه میخواهند راهکار بدهند. اینان با شجاعت به تجزیه و تحلیل جامعه هدف و فرهنگ هدف میپردازند؛ درباره شخصیتهای متعلق به جامعه هدف، رمان و داستان مینویسند؛ مشکلات و موانع سد راهشان را تجزیه و تحلیل میکنند؛ و راهکار علمی ارائه میدهند. دکتر حسین عبدالملکی یکی از این چهرهها است؛ او عضوی از نسل جدید است که حاضر نیست مثل نسل پیشین، به موضوعات و مسائل عادی بپردازد و انرژی و تواناییهای خود را برای جامعه خودش نه برای دیگران مصرف میکند.
با ظهور این نسل چندین قدم به حل مشکلات معلولین در ایران نزدیک شدهایم؛ البته با هدف متعالی هنوز فاصله داریم و گذر از چند مرحله دیگر ضروری است؛ یکی از این مراحل تشکیل نهادهای مدنی و رشد مدنیت در جامعه هدف است؛ مرحله دیگر گسترش هماندیشی، همفکری و تعامل و گفتوگو است، مرحله دیگر مشارکت، اشتراک مساعی و همزیستی مسالمتآمیز و بالاخره تفاهم عمومی و خردورزی و عقلانیت همگانی و بسیج افکار عمومی مراحلی است که لزوماً باید طی شود تا به هدف نهایی برسیم.
کتاب حاضر نشانگر ظهور و رشد این نسل جدید است. آقای عبدالملکی در سالهای اخیر در شرایط مختلف مقاله یا مصاحبه یا یادداشتهایی در جهت بررسی و رفع معضلات افراد معلول نوشته است. سپس منتخب آنها را در این کتاب مجموعهسازی کرده است.
متأسفانه نهادهای متصدی امور معلولین که بودجههای کلان دولتی دارند، تلقی و تحلیل واقعی از شرایط موجود ندارند و متوجه نیستند در مسیر تکاملی، در چه مقطع و در چه شرایطی هستیم، از اینرو توانایی تصمیمگیری و اقدامات سازنده هم ندارند. اگر ریاست و مدیران ارشد این نهادها متوجه اقتضائات میشدند، مراحل رشد و پیشرفت جامعه هدف سریعتر میگردید.
انتشارات توانمندان مفتخر است تاکنون دهها کتاب تألیفی افراد معلول ایران را منتشر کرده و دهها کتاب هم در نوبت انتشار دارد. اگر فقط همین پدیده را مورد توجه قرار دهیم، متوجه میشویم، این قشر از جامعه، ظرفیتهای سازنده و تواناییهای قابل توجه دارند.
لازم است از جناب آقای حسین عبدالملکی به دلیل همکاری شایسته، تشکر و تقدیر نماییم.
علی نوری