کتاب فرهنگ سازمانی و چگونگی سنجش آن مهدی ناظمی اردکانی نشر انتشارات آثار فکر

هر سازمان، شخصیتی به نام فرهنگ سازمانی دارد. (رابینز؛ اعرابی و پارسائیان، ۱۳۷۴، ص۸۰) فرهنگ سازمانی قسمتی از محیط داخلی سازمان را توصیف می‌کند که در حقیقت ترکیبی از مجموعه تعهدات، اعتقادات و ارزش‌های مشترک بین اعضاء سازمان می‌باشد و برای راهنمایی کارکنان در انجام وظایفشان استفاده می‌شود. (Gordon, ۱۹۹۹, P. ۳۴۲) در سازمان هایی که فرهنگ آنها قوی است، اعضای آنها از رسالت‌ها و هدف‌های سازمان آگاهی کامل داشته و نسبت به آنها تعهد دارند و میان اهداف کارکنان و سازمان و مدیریت، همسویی لازم وجود دارد و کارکنان حداکثر شدن منافع خود را در گرو حداکثر شدن منافع سازمانی می‌دانند که این امر، یک عامل مثبت در جهت عملکرد سازمانی و اثربخشی بهتر است. در شرایط فعلی که بهبود نظام‌های بزرگ سازمانی کانون توجه گردیده است، فرهنگ سازمان نیز بعنوان سرچشمه همه توانایی‌های سازمان جلوه‌گر شده و به عبارت دیگر، کامیابی و شکست سازمان‌ها تا اندازه زیادی منوط به فرهنگ آنها است. (طوسی، ۱۳۷۲،ص ۱۲) فرهنگ یک الگوی اندیشیدن و عمل کردن است و همه اعتقادات، باورها،‌ارزشها، آرمانها، هنرها، فنون و آداب جامعه را دربرمی‌گیرد و در رفتار و عملکرد هر فرد یا گروهی دیده می‌شود و آنان را از دیگر افراد متمایز می‌سازند. مهمترین عنصر هر سازمانی، انسان‌هایی هستند که در درون سازمان اداری مجموعه‌ای از اعتقادات، باورها، ارزش‌ها و الگوی رفتارند که به هدایت امور و نظارت بر سازمان می‌پردازند، که این مجموعه فرهنگ سازمانی را شکل می‌دهد. موفقیت کارکنان سازمان بستگی به روحیات، تلاش و انگیزش داشته و بطور کلی کارایی و اثربخشی بالای سازمان‌ها تا حدود زیادی بستگی به کارآیی و اثربخشی نیروی انسانی آنهادارد. پرداختن به مطالعه فرهنگ سازمانی و تأثیر آن بر عملکرد از جمله مباحث مهمی است که در جهان امروز بخش عظیمی از وقت، بودجه و توجه صاحب‌نظران را به خود اختصاص داده است. در سازمان‌ها بعضاً این سؤال مطرح بوده که چگونه می‌توان عملکرد مدیران و کارکنان را بهبود بخشید. آیا تحقق این امر صرفاً از طریق توجه به نیازهای مادی امکان‌پذیر می‌باشد؟ یا اینکه راه‌حل را می‌بایست در عواملی نظیر تغییر در ماهیت مشاغل جستجو نمود؟ بدون شک نمی‌توان به این سؤالات پاسخی صریح و قاطع داد ولی آنچه مسلم است، این است که ساختار کار افراد یکی از مهمترین عواملی است که می‌تواند در ارتباط با ارتقاء سطح فرهنگ سازمانی و عملکرد آنان نقشی مهم و مؤثر ایفا نماید. به عبارتی دیگر کار زمانی بیشترین مطلوبیت را به دنبال دارد که بهترین سازگاری و تناسب میان کارکنان، مشاغل و محیط آنها وجود داشته باشد.