معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در جامعهٔ ایران رویکردی مضاعف به دین به‌وجود آمد و تلاش شد تا افزون بر رفتارهای فردی، قوانین و مقررات نهادها و مؤسسات اجتماعی نیز بر اساس تعالیم نورانی اسلام تنظیم شود. یکی از این نهادها، که نقش گسترده و مهمی در زندگی مردم دارد، بانک‌ها و مؤسسه‌های اعتباری غیربانکی است که روزانه بیش از ده‌ها هزار معامله در آن‌ها صورت می‌گیرد. برای اصلاح قوانین و مقررات آن‌ها و تصفیهٔ آن‌ها از قوانین ربوی تلاش‌های بسیاری صورت گرفت که مهم‌ترین آن‌ها تصویب قانون عملیات بانکی بدون رباست. این قانون در شهریور سال ۱۳۶۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی و متعاقب آن به تأیید شورای محترم نگهبان رسید و عدم مغایرت آن با تعالیم اسلام اعلام گردید. به‌دنبال آن، دستورالعمل‌های اجرایی و آیین‌نامه‌های عملیاتی تهیه و بعد از تصویب در هیئت وزیران، از ابتدای سال ۱۳۶۳ به مرحلهٔ اجرا گذاشته شد. به‌دنبال اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا، سؤالات شرعی بسیاری برای مردم متدین و کارگزاران نظام بانکی مطرح شد که از راه‌های مختلف از مراجع تقلید استفتا شده و می‌شود. هریک از مراجع بزرگوار تقلید، بر اساس مبانی خود، پاسخ آن استفتائات را می‌دهند. با توجه به نیاز شدید محافل علمی و کارگزاران نظام بانکی و مشتریان بانک‌ها به این استفتائات، لازم بود این احکام به‌صورت یکجا و منظم تدوین شود. کتاب معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید در پاسخ به این نیاز تدوین شده است. در این کتاب، فتاوای مراجع بزرگوار تقلید گذشته و کنونی از رساله‌های عملیه (توضیح‌المسائل‌ها) و کتاب‌های استفتائات و دیگر منابع معتبر استخراج شده است.