مهران شهری در نزدیکی نوار مرزی ایران و عراق در غرب استان ایلام است که در دوران دفاع مقدس جزو جبههی میانی به حساب میآمد. این شهر از دیر باز و قبل از شروع جنگ تحمیلی نیز صحنهی مناقشات مرزی و درگیریهای پراکنده بود و بارها ارتش صدام خاک جمهوری اسلامی را از مرز مهران مورد تعرض و تجاوز قرار میداد و از سال ۱۳۵۹ ساکنان این شهر و روستاهای اطراف آن زیر آتش بیرحمانه دشمن قرار داشتند.
این شهر از آغاز جنگ تحمیلی تا خرداد ماه ۱۳۶۱ به عنوان راه مواصلاتی و عقبه تدارکاتی دشمن قلمداد میشد. این منطقه از مناطق نسبتاً آرام جبهه بود و دشمن با تسلّط کامل بر آن نیروهای خودی را زیر نظر داشت. همزمان با عملیات بیت المقدس در جنوب و آزادسازی خرمشهر در تاریخ سوم خرداد۱۳۶۱ نیروهای عراقی از برخی نقاط اشغالی دست به عقب نشینی تاکتیکی زدند تا بتوانند با مظلوم نمایی در مجامع بین المللی، خود را از صحنه جنگ کنار بکشند. به دنبال این تصمیم، عراقیها از شهر مهران نیز پس از تخریب کامل شهر، عقب نشینی کردند، ولی با موضع گرفتن در ارتفاعات حسّاس اطراف، تسلّط خود را همچنان بر مهران، حفظ کردند. با این اقدام، ارتش عراق قادر بود با کمترین نیرو بر منطقه سلطه داشته باشد و نیروهای خود را در جبهههای دیگر به کار گیرد. با اینکه مهران تخلیه شده بود، اما هیچ گونه تحرّک و فعالیت مؤثر در شهر امکانپذیر نبود. چون هرگونه حرکت به راحتی توسط دیدهبانهای عراقی کشف و با آتش سنگین پاسخ داده میشد. نیروهای خودی هم شب هنگام وارد شهر میشدند و به عملیات گشت و شناسایی میپرداختند. حتی بعضی از نیروها روزها هم در شهر میماندند، ولی کمتر از پناهگاههای خود خارج میشدند. این وضعیت، به هیچ وجه خوشایند نبود و بایستی ارتفاعات مهم منطقه از تسلّط عراقیها خارج میشد. عملیات والفجر ۳ در تابستان سال ۱۳۶۲ با همین هدف، طرّاحی و در سه محور انجام شد.
این عملیات در ساعت یازده شب مورخ هفتم مرداد ماه با رمز مقدس «یاالله، یاالله، یاالله» آغاز گردید.