با وجود این که حدود ۷۰ سال از پیشینه برنامه و بودجه در ایران میگذرد و گسترش دانش این حوزه منجر به ایجاد رشتههای آمــوزشی در دانشگاهها شـده است، همچنان تدوین فـرهنگهای مختلف، جامع و آراستهای که حاوی اصطلاحات و واژگان ادبیات این حوزه باشد خودنمایی میکند. چرا که یکسان نبودن تعاریف، مفاهیم و برداشتهای مختلف از یک عبارت علت اصلی بروز بخش مهمی از اختلافات تحلیلگران، تصمیمگیران و برنامهریزان است.
از آنجاکه در زمینه بودجه مفاهیم، اصطلاحات و واژگان بیشتر با توسعه اقتصادی بوجود آمدهاند و سابقه چندان طولانی ندارند بنابراین تهیه مجموعهای از این اصطلاحات بهمنظور کاربرد، برداشت و درک یکسان صحیح آنها، کاری اساسی و ضروری بهنظر میرسد.
با علم به این مسایل کتاب «مجموعه مفاهیم، اصطلاحات و لغات بودجه» با ویراستاری علمی دکتر محمد کردبچه و زندهیاد بیژن رحیمیدانش توسط اینجانب تهیه و در سال ۱۳۸۵ از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی چاپ و منتشر گردید. از آنجا که کتاب مزبور جزو منابع مرجع کتابخانهای و همچنین مورد تدریس در برخی رشتههای مرتبط قرار گرفته بود و چاپ اول آن به اتمام رسیده است، بنابراین چاپ مجدد آن احساس گردید.
به دلیل اهمیت بودجهریزی و لزوم تغییر شیوه بودجهریزی فعلی به بودجههریزی مبتنی بر عملکرد ضمن بهروزنمودن محتوای کتاب فوقالذکر، مفاهیم مرتبط با بودجهریزی مبتنی بر عملکرد و قاعدهمندی سیاست مالی به آن اضافه گردید. در واقع کتاب «مفاهیم کاربردی و توصیفی بودجه» کوششی بر این موضوع با تاکیدبر موضوعات فوقالذکر میباشد.
مطالب مربوط به بودجه و قاعدهمندی سیاستهای مالی از کتاب به همین نام اثر دکتر محمد کردبچه برگرفته شده و محتوای مرتبط با بودجهریزی مبتنی بر عملکرد از پیوستهای قانون بودجه سال ۱۳۹۷ به کل کشور برداشته شده است.
قدر مسلم آن است که این مجموعه نمیتواند خالی از عیب و نقص باشد و احتمال دارد از برخی مطالب و اصطلاحات غفلت شده باشد، زیرا کار تهیه اینگونه فرهنگها مستلزم همکاری متخصصان موضوعی و اساتید زبان فارسی است که هم موضوعات خوب تشریح و توضیح گردد و هم برابرهای فارسی کاملاً متناسب، درست و زیبا انتخاب شود. بههرحال انتشار فرهنگ جامع برنامه و بودجه توسط سازمان ذیربط بهعنوان متولی برنامه و بودجه امری ضروری و بحق میباشد، که مغفول مانده است.
شایان ذکر است کلیات و محتوای کتاب «مجموعه مفاهیم،اصطلاحات و لغات بودجه» در آخرین جلسه شورای اتتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی در اواخر سال ۱۳۸۵ برای چاپ و انتشار مورد تایید قرار گرفت ولیکن ادغام سازمان مذکور با نهاد ریاستجمهوری و به تبع آن توقف فعالیتهای چاپ، مانع از انتشار کتاب مزبور توسط سازمان برنامه و بودجه وقت گردید.
در پایان بر خود لازم میدانم از از استاد گرامی و محترم جناب آقای دکتر محمد کردبچه که زحمت پالایش و ویراستاری علمی این مجموعه را تقبل نموده سپاس خود را ابراز دارم و به دلیل اهتمام ویژهای که در این کار صرف کردهاند صمیمانه تشکر نمایم و امیدوارم به یاری خداوند متعال و همفکری صاحبنظران محترم تلاش شود گامهای بعدی با رفع نقایص، درستتر برداشته شود.
شمسی فراهانی