کتاب دولت ها چگونه به سینما کمک می کنند؟ پل کلیمنس مورشتز نشر خانه هنرمندان ایران

یک سال پیش در صفحه‌ی شبکه‌ی اجتماعیِ یکی از خبرگزاری‌های رسمی کشور، ویدئوی گفت‌وگویی بین یکی از هنرمندان صاحب‌نام سینما و یکی از منتقدان باسابقه را مشاهده کردم. موضوع گفت‌وگو درباره‌ی دخالت دولت در سینما و بودجه‌ی سازمان امور سینمایی بود. در بخشی از گفت‌وگو، آن هنرمند ارجمند اشاره کرد ـ قریب به این مضامینکه امروزه در دنیا دیگر دولت‌ها اصولاً با سینما کاری ندارند و شاید تنها درکرهی شمالی و کوبا همچنان بودجه‌ی دولتی برای تولید فیلم اختصاص می‌دهند و در بقیه‌ی کشورها همه‌ی امور سینما به بخش خصوصی واگذار شده است. منتقد محترم نیز در تأیید این مباحث سخنانی بیان کردند. من از مشاهده‌ی آن گفت‌وگو واقعاً تعجب کردم، البته در جریان بودم که گفتمان‌های ژورنالیستی در ضدیّت با مفاهیمی عمدتاً خودساخته و بدیهی‌انگاشته مانند «فرهنگ رسمی»، «هنر دولتی»، «سینمای دولتی» و «سینمای نفتی» سال‌ها است که در فضای فرهنگی و رسانه‌ای ما از جانب طیف‌ها و خاستگاه‌های فکری و ایدئولوژیک مختلف ـ از نئولیبرالِ سکولار تا نوحزب‌اللهیِ سنت‌گراـ نشر و ترویج شده و طبعاً تأثیر خود را داشته است؛ اما تصور نمی‌کردم نسبت به وضع موجود صنعت سینما در کشورهای مختلف جهان و نقش فعال دولت‌ها در بسیاری از کشورها، حتی کشورهای اروپایی، تا این اندازه در جامعه‌ی ما برداشت‌های نادرست وجود داشته باشد. در کتاب سینمای ملی و جهانی‌شدن (انتشارات سروش، ۱۳۹۳)، تلاش کرده بودم در سه فصل مختلف به تبیین برنامه‌ها و سیاست‌های فرهنگی و سینمایی در سه کشور فرانسه، آرژانتین و کره‌‌‌‌‌‌‌‌ی جنوبی طی دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ بپردازم. در آن کتاب اقدامات جامع و گسترده‌ی این دولت‌ها برای حمایت از سینمای ملی خودشان در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌های عصر جهانی‌شدن، تشریح و به ‌صورت تطبیقی بررسی شده بود، اما به نظر می‌رسد هنوز در این عرصه نیازمند ادبیات جدید و دانش تازه هستیم. بیش از همه، ضرورت دارد صنوف سینمایی و نیز مدیران فرهنگی، رسانه‌ای و سینمایی نسبت به تجاربی که در کشورهای دیگر به دست آمده آگاهی پیدا کنند.