شایستگی‌ها در محیط کار
ارائه ادبیاتی مشترک برای مدیریت استعداد

امروزه مدیریت منابع انسانی در معرض تغییرات عمده ای قرار گرفته است. در رویکرد مدیریت منابع انسانی سنتی، شرح شغل و تجزیه و تحلیل کار، اصل و پایه به شمار می‌رود و از آن‌ها در بیان مواردی چون شرح فعالیت‌های کاری، انتخاب و استخدام، آموزش، جبران خدمات و ارزیابی عملکرد استفاده می‌شود. اما در رویکرد جدید مدیریت منابع انسانی که مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی‌ها نامیده می‌شود، شایستگی‌ها، مدل‌سازی و ارزیابی شایستگی‌ها به‌عنوان زیربنای مدیریت منابع انسانی شناخته می‌شوند. وظیفه مدیریت منابع انسانی در این رویکرد، جستجوی ویژگی‌هایی است که منجر به عملکرد بالاتر از متوسط می‌شود و سایر فعالیت‌های مرتبط منابع انسانی را حول این ویژگی‌ها شکل می‌دهد. این رویکرد باعث افزایش بهره‌وری و استفاده از استعدادهایی می‌شود که بهترین مزایای رقابتی را برای سازمان‌ها به ارمغان آورد. نظام آموزش و توسعه کارکنان در رویکرد سنتی معمولاً با ابهامات فراوانی روبرو است اما در رویکرد مبتنی بر شایستگی‌ها، فرآیند توسعه به نحوی طراحی می‌شود که به افراد در جهت شناسایی و توسعه شایستگی‌های خود و به سازمان‌ها در راستای شناسایی و توسعه استعدادها کمک می‌کند. در سایر حوزه‌ها از قبیل زیرسیستم برنامه‌ریزی منابع انسانی، زیرسیستم آموزش کارکنان، انتخاب و استخدام، زیرسیستم مدیریت عملکرد و زیرسیستم فرآیند پاداش نیز میان این دو رویکرد تفاوت‌هایی وجود دارد. البته در رویکرد جدید، چالش‌هایی چون عدم درک معنای شایستگی و هزینه بر بودن شناسایی شایستگی‌هایی که متمایز کننده عملکرد عالی هستند، وجود دارد. بر همین اساس مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت وزارت نیرو در راستای تحقق مأموریت خود مبنی بر تربیت مدیرانی که از نظر دانش و توانایی‌های مدیریتی در سطح عالی بوده و قابلیت به عهده گرفتن مسئولیت‌های بزرگ، حساس و کلیدی را داشته باشند علاوه بر طرح‌های مطالعات مدیریتی و اجرای دوره‌های آموزشی مدیران، برگزاری کانون ارزیابی و توسعه مدیران را با تکیه بر اصول علمی و استانداردهای جهانی به‌طور ویژه در دستور کار دارد، در این راستا کتاب "شایستگی ها در محیط کار" نیز از جمله کتاب‌های ارزشمندی است که به منظور فراهم آوردن یک سلسله مطالب جدید و تازه و کمک به مدیران و متخصصان و علاقه‌مندان حوزه منابع انسانی ترجمه شده است و در ترویج رویکرد مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی‌ها مؤثر خواهد بود. آن چه در این کتاب بر آن تأکید شده است، ارائه تعریف شایستگی‌ها و اصول مدل‌سازی آن، چرایی و اهمیت شایستگی‌ها و نقش آن در سیستم‌های سازمانی و ارائه مطالعات موردی و مثال‌هایی از کاربردهای شایستگی‌ها می‌باشد. در پایان ضمن تشکر و قدردانی از خدمات ارزشمند جناب آقای دکتر صدرا رشیدی در مدیریت علمی گروه و ویراستاری مجموعه و همچنین مشارکت مؤثر جناب آقای دکتر محمد مهدی علی شیری و جناب آقای مهندس زهید حیدری، امیدواریم با انتشار این اثر گامی دیگر در جهت تحقق مأموریت مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت و توسعه ظرفیت‌های مدیریتی شایستگی محور به‌ویژه در صنعت آب و برق کشور برداشته شده باشد. بدون تردید دریافت پیشنهادات بهبود دهنده نیز موجب امتنان می‌باشد. دکتر امیر رضا خاکی رئیس مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت وزارت نیرو