در روز دهم مرداد سال 1319 محمود دولت آبادی نویسندهی بزرگ ایرانی در روستای دولت آباد سبزوار چشم به جهان گشود. اولین مواجه محمود دولت آبادی با کتابها زمانی بود که پدر او را با دیوان حافظ و کتب سعدی بزرگ آشنا کرد. او آرام ننشست و تمام کتب عاشقانهای که در روستا وجود داشت؛ با اشتیاق تمام خواند. این نویسنده در دبستان مسعود سعد سلمان تحصیلات خود را آغاز کرد.
سفرهای دولت آبادی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی شروع شد. ابتدا به سبزوار رفت. سپس سبزوار را به مقصد مشهد ترک کرد. در مشهد بود که آشنایی او با سینما و دنیای نمایش کلید خورد. سفر به تهران را میتوان آغاز حرفهای کار محمود دولت آبادی دانست. سال 1339 او در تئاتر پارس شروع به بازی کرد. ورود به دنیای تئاتر او را بهورطهی نوشتن کشاند. ته شب اولین داستان کوتاهی بود که به قلم دولت آبادی نوشته شد و بر روی صحنه رفت.
فعالیتهای سیاسی دولت آبادی و زندانرفتن او تمام آثارش را تحت تأثیر قرار داد. او که یک نویسنده چپی و طرفدار حزب توده نامیده میشد؛ در سال 1353 توسط ساواک دستگیر و به مدت سه سال زندانی شد. در همین سالها بود که رمان ده جلدی معروف کلیدر را در ذهن خود پروراند. پساز آزادی از زندان، بلافاصله جای خالی سلوچ را نوشت.
شخصیتهای کتابهای معروف دولت آبادی بیشتر طبقهی ضعیف جامعه، روستاییان و دهقانان هستند. بهنظر میرسد کودکی این نویسنده در درونمایهی کتابهای او تأثیر زیادی گذاشته است. محمود دولت آبادی جوایز و افتخاراتی همچون نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه را در کارنامهی خود دارد. علاوه بر این، دولت آبادی در سال 2013 موفق به کسب جایزهی ادبی یان میخالسکی سوییس شد.
تنها رمان ده جلدی ایرانی کلیدر است. این رمان بینظیر، داستان قهرمانی بهنام گلمحمد کلمیشی را روایت میکند. گلمحمد که زیر بار زور اربابان نمیرود با یاران و برادران خود به جنگ با این زورگویان برمیخیزد. کلیدر تنها روایت سیاسی و تاریخی نیست. این رمان بزرگ، در دل خود عاشقانههای زیادی هم جا داده است. نوشتن جزئیات داستانی متعدد و شخصیتپردازی دقیق این کتاب، نشان از قلم قدرتمند دولت آبادی دارد.
جای خالی سلوچ، رمانی است که هفتاد روز پس از آزادی دولت آبادی از زندان بهطور کامل نوشته شده بود. از نظر خود این نویسنده، ایده اصلی این رمان و بخشهای مختلف آن در زندان به ذهن او خطور کرده بود. بسیاری از اهالی هنر، سبک این رمان را هم مانند بسیاری از رمانهای دولت آبادی، رئالیستی میدانند. جای خالی سلوچ از جایی شروع میشود که مرگان، یک زن بلوچی، از جا برمیخیزد و جای خالی همسرش، سلوچ را میبیند. از آن روز به بعد زندگی مرگان بدون سلوچ با وجود سه فرزندش تغییرات زیادی میکند.
نون نوشتن، مجموعهای از خاطرات و افکار محمود دولت آبادی است. اگر میخواهید دربارهی نوشتن بیشتر بدانید یا دربارهی زندگی شخصی دولت آبادی کنجکاو هستید؛ این کتاب را حتماً بخوانید.
زمانیکه روز و شب یوسف را میخوانید؛ میبینید که دولت آبادی علاوهبر نوشتن رمانهای بلند، در نوشتن رمانهای کوتاه نیز مهارت زیادی دارد. بهگفتهی خود نویسنده، روز و شب یوسف همزمان با نوشتن کلیدر شکل گرفت. این کتاب داستان نوجوانی به نام یوسف را روایت میکند که به دنبال سایهای رفته است؛ اما نمیتواند آن سایه را پیدا کند.
سلوک، روایتگر عشقی سوزان است. این رمان که در سه پرده و با استفاده از تکنیک جریان سیال ذهن نوشته شده است؛ از رمانهای برتر دولت آبادی بهحساب میآید. در سلوک هیچ شخصیتی بیعلت و منظور آورده نمیشود. ظاهراً حتی شخصیت اصلی خود داستان، قیسی، نماد شخص دیگری است. در این رمان میتوان بهوضوح توانایی بالای محمود دولت آبادی را در پیداکردن تکنیکها و نوشتن داستانهای نمادین دید.