زنان در طول تاریخ در حوزه‌های مختلفی اثرگذار بوده‌اند و توانسته‌اند جایگاه بسیار بلندمرتبه‌ای به دست آورند. یکی از این حوزه‌ها ادبیات بوده است. آن‌ها در این دنیا ماجراجویی‌های زیادی کرده‌اند، از حقوق زنان دفاع کرده‌اند، داستان‌های خارق‌العاده نوشته‌اند، توانسته‌اند الهام‌بخش زنان دیگر باشند و رؤیاهایشان را به دست آورند. نام بسیاری از این زنان در تاریخ ماندگار شده است و توانسته‌اند دوشادوش مردان برجسته‌ی این حوزه موفقیت به دست آورند.
زنان نویسنده تاریخ‌ساز
حضور زنان در دنیای ادبیات بسیار پررنگ بوده است و بسیاری از آثارشان در میان برترین آثار دنیا قرار دارد. آثاری که از رویشان فیلم و سریال و تئاتر ساخته شده است، آثاری که در دانشگاه‌ها تدریس شده‌اند و توانسته‌اند رکوردهای خواننده را بشکنند. در ادامه درباره‌ی تعدادی از بهترین زنان نویسنده در تاریخ جهان صحبت می‌کنیم.
- ویرجینیا وولف
یکی از مهم‌ترین نویسندگان زن در طول تاریخ بانوی فمینیست بریتانیایی ویرجینیا وولف (virginia woolf) است. او در سال ۱۸۸۲ یعنی در پایان قرن نوزدهم در لندن به دنیا آمد. خانواده‌ی وولف از سرشناسان شهر بودند و به‌این‌ترتیب او در فضایی بزرگ شد که به او اجازه می‌داد روابط خوبی داشته باشد و البته تحصیل کند. او و خواهرانش در خانه درس می‌خواندند و در نوجوانی به کالج پادشاهی در لندن رفتند.
یکی از مهم‌ترین چیزهایی که درباره‌ی وولف گفته می‌شود این است که ثبات روانی نداشت و تمام عمر از بیماری افسردگی و دوقطبی رنج می‌برد. مرگ مادر و خواهرش در فاصله‌ی کم و در نوجوانی یکی از دلایل اصلی چنین پریشانی‌ای بود. با این وجود او نوشتن را به صورت جدی از ۱۵ سالگی شروع کرد و توانست خودش را ثابت کند. او با وجود محدودیت‌هایی که در آن زمان برای زنان وجود داشت بسیار پیشگام بود و برای روزنامه‌های انگلیسی هم می‌نوشت، ویرجینیا نویسنده‌ی کتاب اتاقی از آن خود است، کتابی که زنان را به داشتن استقلال مالی تشویق می‌کرد. او در سی سالگی ازدواج کردو همراه همسرش لئونارد وولف انتشاراتی راه انداخته بودند که از نویسندگان جوان و کم طرفدار حمایت کنند. او تا سال ۱۹۴۱ به فعاالیت‌هایش ادامه داد اما درد و رنج‌های جنگ جهانی دوم او را به زانو درآوردو سرانجام در همین سال خودش را در رودخانه غرق کرد. از این نویسنده کتابهای متعددی برجا مانده است که به سوی فانوس دریایی مشهورترینشان است. کتابهای اورلاندو، خانم دالووی و اتاق جیکوب هم تعدادی از سایر آثار این نویسنده‌اند.
- مارگارت آتوود
یکی دیگر از نویسندگان زن شناخته شده که این روزها نامش با کتاب سرگذشت ندیمه سرزبان‌هاست مارگارت النور آتوود (margaret Elenor Atwood) است. او متولد سال ۱۹۳۹ در پایتخت کانادا، یعنی اتاوا است. او به دلیل شغل پدرش که حشره‌شناس بود در کبک بزرگ شد و زمان زیادی را در جنگل‌ها گذراند. او از سن بسیار کم به نوشتن و شعر گفتن علاقه داشت و به نظر می‌رسید استعدادی ذاتی در این زمینه دارد. او در کالج ویکتوریای دانشگاه تورنتو درس‌خوانده است و مدرک ادبیات انگلیس دارد. او نوشته‌هایش را در روزنامه این دانشگاه منتشر می‌کرد. او برای تحصیلات تکمیلی به کالج رادکلیف رفت و حتی دکترای خود را در هاروارد آغاز کرد؛ اما هرگز آن را تمام نکرد.
مارگارت آتوود سال‌ها در دانشگا‌های مختلف از بریتیش کلمبیا تا دانشگاه نیویورک تدریس می‌کرد و به عنوان یک معلم شناخته شده بود. او کتابهای زیادی هم در طی این سال‌ها نوشته است که به خاطر آن‌ها جوایزی مانند جوایز زیادی را دریافت کرده است. جایزه من بوکر برای کتاب آدمکش کور و جایزه آرتور سی کلارک با سرگذشت ندیمه تعدادی از این جوایز هستند. آتوود را به عنوان یک فمینیست می‌شناسند که همواره در کتاب‌هایش تلاش کرده است مردسالاری را موردانتقاد قرار داده است. کتابهای وصایا، عروس فریبکار، بر امواج و این عکس من است تعدادی از آثار این نویسنده هستند که به فارسی برگردانده شده‌اند.
- جین آستین
جین آستین (Jane Austen) نویسنده‌ی مشهور انگلیسی است که در سال ۱۷۷۵ به دنیا آمد. او را به‌عنوان یکی از نویسندگان برجسته‌ی ادبیات کلاسیک می‌شناسیم و آثارش هنوز هم خوانندگان زیادی دارند.
او در همپشر انگلستان بزرگ شد و هرگز ازدواج نکرد. دوران کوتاهی در زندگی جین او همراه با خواهرانش برای تحصیل به آکسفورد فرستاده شد؛ اما بار اول تیفوس و پس از آن هزینه‌های سنگین مدرسه باعث شد این موضوع ادامه پیدا نکند. متأسفانه چیزهای زیادی از جین آستین، شخصیتش، سرگرمی‌هایش و چیزهایی که به آن می‌اندیشید در دست نیست، اما در کتاب زندگینامه‌ای که یکی از خواهرزاده‌هایش نوشته است آمده است که او در خانه پدری به کتابخانه‌ای بسیار بزرگ دسترسی داشت و بخش زیادی از وقتش را آنجا می‌گذراند.
داستان‌های جین آستین بیشتر رنگ و بوی زنانه دارند و قهرمانانش هم زن هستند. شناخت او از جامعه اطرافش بسیار زیاد بود و همین باعث شد داستان‌هایش بسیار برجسته باشند. هرچند او در زمان زندگی‌اش چندان شناخته شده نبود اما پس از مرگش به شهرت بسیار زیادی دست یافت. داستان‌هایی مانند غرور و تعصب، عقل و احساس، منسفیلد پارک، اما، ترغیب و نورثنگر ابی تعدادی از داستان‌های این نویسنده‌اند که به فارسی در دسترس‌اند.
جین آستین در سال ۱۸۱۷ درحالی‌که تنها ۴۱ سال داشت براثر بیماری درگذشت و در وینچستر به خاک سپرده شد.
- آگاتا کریسی
بانوی جنایت انگلستان نویسنده‌ای است که کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که نامش را نشنیده باشد. او که نام اصلی‌اش آگاتا مری کلاریسا میلر (Agatha mary clarissa miler) است خالق داستان‌های جنایی بی‌نظیر قرن بیستم است. آگاتا در سال ۱۸۹۰ به دنیا آمد، خانواده‌ی او نسبتاً ثروتمند بودند و همین موضوع فرصت‌های زیادی را در زندگی برایش فراهم کرد. او در خانه درس خواند و از نوجوانی به نوشتن علاقه داشت. در دوران جنگ جهانی اول به‌عنوان پرستار پشت‌جبهه فعال بود و با آرچیبالد کریستی که از افسران ارتش بود ازدواج کرد. هرچند این ازدواج پابرجا نماند؛ اما آگاتا از نام کریستی برای امضای نوشته‌هایش تا آخر عمر استفاده کرد. شاید جالب باشد بدانید او بعدها با دریانوردی به نام مالوان که از خودش کوچکتر بود ازدواج کرد و با او به مصر و خاورمیانه سفر کرد. ایده‌ی داستان‌هایی مانند قتل در قطار سریع‌السیر شرق از این دوران زندگی او گرفته شده است. او بعدها لقب لیدی مالوان را هم از دربار انگلستان دریافت کرد.
نکته‌ی جالبی که درباره کریستی وجود دارد این است که او ترجمه‌شده‌ترین نویسنده‌ی تاریخ است و آثار هیچ‌کس به اندازه‌ی او به تمام جهان نفوذ نکرده است. کتابهای او بیش از دو میلیارد نسخه در سراسر جهان فروخته‌اند و نامش را به کتاب رکوردهای گینس برده‌اند. از روی داستان‌های او تعداد زیادی فیلم و سریال هم ساخته شده است.
آگاتا کریستی سرانجام در سال ۱۹۷۶ در گذشت. از میان مشهورترین کتابهای او می‌توانیم به قتل راجر آکروید، دست پنهان، مرگ خانم مگینتی و راز قطار آبی اشاره کرد.
- لوییزا می الکوت
یکی دیگر از برترین زنان نویسنده در قرن نوزدهم لوییزا می الکوت (louisia may alcott) است که بیشتر از هر چیزی برای رمان معروف زنان کوچک شناخته شده است. او در سال ۱۸۳۲ در ایالت پنسیلوانیا در آمریکا به دنیا آمد. پدر و مادرش معلم و فعال اجتماعی بودند و روی تربیت او حساسیت زیادی به خرج دادند. مادر او اندیشه‌های مهمی درباره‌ی نابرابری جنسیتی داشت و آن را به لوییزا انتقال داد. لوییزا در کودکی معلمان زیادی در خانه داشت و چیزهای زیادی درباره‌ی ادبیات، علوم طبیعی و … یاد گرفت. او در جوانی خودش هم به مشاغلی چون معلمی و خانه‌داری و … مشغول بود. او داستان زنان کوچک را از خانواده‌ی خودش که ۶ خواهر بودند الهام گرفته است و حتی نام‌های خواهرانش را روی شخصیت‌های داستان گذاشته است. لوییزا می الکوت زندگی چنان طولانی‌ای نداشت و در ۱۸۸۸ در پنجاه و پنج‌سالگی در گذشت. کتابهای مردان کوچک، همسران خوب، افسانه گل، جزیره عجیب و یاس بنفس تعدادی از کتابهای این نویسنده‌اند.
- امیلی برونته
امیلی جین برونته (Emily Jane Bronte) شاعر و نویسنده‌ی انگلیسی است که بین سال‌های ۱۸۱۸ تا ۱۸۴۸ زندگی کرد. او مشهورترین خواهر در میان خواهران برونته است و به‌عنوان یکی از برترین نویسندگان ادبیات کلاسیک شناخته می‌شود. برونته‌ها خیلی زود مادرشان را از دست دادند و پدرشان که کشیش بود آن‌ها را به مدرسه شبانه‌روزی فرستاد؛ اما با شیوع بیماری آن‌ها را به خانه برگرداند و به‌این‌ترتیب آن‌ها در خانه آموزش دیدند.
امیلی در میان خواهران برونته خجالتی‌ترینشان بود؛ اما فرانسه و پیانو را به‌خوبی می‌دانست و شاعر و نویسنده‌ی خوبی به‌حساب می‌آمد. مشهورترین اثر او کتاب کم‌نظیر بلندی‌های بادگیر است که با نام عشق هرگز نمی‌میرد هم در ایران شناخته شده است. این هنوز هم یکی از شاهکارهای دنیای ادبیات است. بلندب‌هی بادگیر کتاب در سال ۱۸۴۷ منتشر شد؛ اما پس از مرگ نویسنده به شهرت رسید. امیلی برونته درحالی‌که تنها سی سال داشت بر اثر ذات‌الریه درگذشت.
- هارپر لی
کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که با دنیای ادبیات کلاسیک ارتباط برقرار کرده باشد اما کشتن مرغ مقلد را نخوانده باشد. این کتاب را نویسنده‌ی مشهور آمریکا هارپرلی نوشته است. او متولد سال ۱۹۲۶ در ایالت آلاباما بود و در خانواده‌ای به دنیا آمد که پدرش یک وکیل معروف بود. هرچند او هم به‌تبع پدر در این رشته تحصیل کرد؛ اما جز کمی فعالیت در زمینه جرم‌شناسی کار مرتبطی به رشته حقوق انجام نداد و بیشتر زمانش به نویسندگی گذشت. او زنی آرام بود و به حریم خصوصی خود بسیار اهمیت می‌داد. هارپر لی در سال ۱۹۶۰ درحالی‌که هنوز ۴۰ سالش نشده بود مهم‌ترین اثرش یعنی کشتن مرغ مقلد را منتشر کرد. اثری که یکی از پرفروش‌ترین کتابهای تاریخ به‌حساب می‌آید و جایزه پولیتزر سال ۱۹۶۱ را برایش به ارمغان آورده است. کتاب دیگری که از این نویسنده باقی‌مانده است برو و دیدبانی بگمار نام دارد که در سال ۲۰۱۵، یعنی در سال پایانی زندگی نویسنده منتشر شد.
سال‌های پایانی زندگی هارپر لی با بیماری همراه بود و در خانه سالمندان گذشت. او سرانجام در فوریه سال ۲۰۱۶ درگذشت. او مدال آزادی رئیس‌جمهور آمریکا را هم در سال ۲۰۰۷ دریافت کرد و در کشورش شخصیت بسیار برجسته‌ای به‌حساب می‌آمد.
- جی کی رولینگ
جوان رولینگ احتمالاً زمانی که تنها دخترش را بزرگ می‌کرد و به‌عنوان معلم زبان انگلیسی در مدرسه درس می‌داد فکرش را هم نمی‌کرد در طی چند سال با انتشار مجموعه داستان‌های هری پاتر زندگی‌اش زیرورو شود.
این نویسنده‌ی زن انگلیسی متولد سال ۱۹۶۵ در گلاسترشر بود و در خانواده‌ای کارمند به دنیا آمد. او در دانشگاه در رشته‌ی ادبیات انگلیسی درس خواند و سپس برای تدریس و ادامه فعالیت حرفه‌ای به پرتغال رفت. او در این کشور با همسرش که پرتغالی بود آشنا شد و ازدواج کرد؛ اما ازدواجش دوام چندانی نداشت و در نتیجه مجبور شد سرپرستی تنها دخترش جسیکا را قبول کند و به‌عنوان یک مادر مجرد فعال باشد.
او اولین جلد کتاب هری پاتر را در سال ۱۹۹۷ منتشر شد و ناگهان همه چیز تغییر کرد. این کتاب سرو صدای زیادی به پا کرد و به صدر فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز و ساندی تایمز و … رفت. با انتشار جلدهای بعدی این کتاب سروصداها بیشتر شد و حالا دیگر رولینگ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نویسندگان تاریخ که همه منتظر بودند جلد بعدی کتاب‌هایش را در بازار عرضه کند شناخته می‌شد. تا سال ۲۰۰۷ که آخرین جلد هری پاتر منتشر شد این مجموعه کتا‌ب‌ها نزدیک به ۵۰۰ میلیون نسخه فروخت و ثروت نویسنده‌اش را به عددی حدود ۱ میلیارد دلار رساند. او در سال ۲۰۰۷ دومین فرد پرطرف‌دار سال شد و در سال ۲۰۱۴ جایزه ادبیات داستانی زنان را از آن خود کرد.
جی کی رولینگ در حال حاضر به‌عنوان یک فعال حقوق بشر کار می‌کند و اقدامات خیرخواهانه زیادی انجام می‌دهد. او همچنین کتابهای دیگری هم نوشته است که می‌توانیم از میان آن‌ها به آوای فاخته، رد پای شیطان، افسانه‌های بیدل قصه‌گو و کرم ابریشم اشاره کرد.
جی کی رولینک در سال ۲۰۰۱ مجدداً ازدواج کرد و در حال حاضر کنار همسرش زندگی می‌کند. او دو فرزند هم از این ازدواج دارد.
- شارلوت برونته
شارلوت برونته (charlotte bronte) بزرگترین خواهر در میان خواهران برونته است. او در سال ۱۸۱۶ در یورکشایر به دنیا آمد و در خانواده‌ی پرجمعیت برونته بزرگ شد. او هم مانند خواهرش امیلی مدتی را به مدرسه رفت؛ اما سرانجام در خانه آموزش دید. او بر خلاف امیلی اجتماعی و شجاع بود و او بود که مجموعه اشعار خودش و خواهرانش را جمع و منتشر کرد. ازآنجایی‌که در زمانه‌ی خواهران برونته، نویسندگان خانم با استقبال مواجه نمی‌شدند شارلوت اولین و مهم‌ترین داستانش یعنی جین ایر را با عنوان هنری کرر بل منتشر کرد.
شاربوت برونته در بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۱۸۳۸ به عنوان معلم در مدرسه فعالیت کرد و بعدها در خانه اشراف به‌عنوان معلم خصوصی کار می‌کرد تا آنکه همراه خواهرش امیلی از کشور خارج شدند و به بلژیک رفتند. او بعدها در سالل ۱۸۵۵ با یکی از دوستان برادرش ازدواج کرد اما متاسفانه در همان سال بر اثر تیفوس درگذشت. او کتابهای ویلت ، شرلی و پروفسور را هم نوشته است.
- آلیس مونرو
یکی از مشهورترین زنان نویسنده‌ی معاصر آلیس مونرو (Alice Munro) است. این زن کانادایی متولد سال ۱۹۳۱ است و یکی از برترین نویسندگان داستان کوتاه در طول تاریخ می‌دانند. در میان زنانی که در این فهرست به آن‌ها شاره کردیم مونرو برنده‌ی جایزه‌ی نوبل سال ۲۰۱۳ است.
او در خانواده‌ای معمولی به دنیا آمد و از کودکی به نوشتن علاقه داشت. او در سال ۱۹۵۰ به دانشگاه وسترن رفت و شغل‌هایی مانند کتابداری و پیشخدمتی هم انجام داد. او بعد کتاب فروشی خودش را در ویکتوریا افتتاح کرد که هنوز هم فعال است.
داستان‌های آلیس مونرو درباره‌ی واقعیت هستند و به موضوعات مختلفی مانند، زنان، بلوغ و … قرار گرفته‌اند. او به جزئیات توجه بسیار زیادی دارد و خاطره گویی را هم بسیار خوب بلد است. او بسیار روان می‌نویسد و سبکی ساده و خوش خوان دارد. این نویسنده علاوه بر جایزه نوبل جوایزی مانند جایزه اوهنری، جایزه من بوکر و گیلر را هم دریافت کرده است. کتابهایی مانند زندگی عزیز، زیر درخت سیب، رویای مادرم و خوشبختی در راه است تعدادی از آثار این نویسنده هستند.
برترین زنان نویسنده در ایران
ادبیات ایران هم در طی قرن اخیر نویسندگان بزرگی را به خود دیده است. نویسندگانی که آثارشان در کنار آثار بزرگان دنیای ادبیات قرار گرفته است. در ادامه درباره‌ی دو تن از این زنان برجسته صحبت می‌کنیم:
- سیمین دانشور
یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان ایرانی در طول تاریخ سیمین دانشور است. او در سال ۱۳۰۰ در خانواده‌ای قجر در شیراز به دنیا آمد. او در مدرسه‌ی زبان انگلیسی مهرآیین درس خواند و از کودکی با آثار شاعران و نویسندگان بزرگ ایرانی آشنا بود. او شاگرد اول امتحانات نهایی دیپلم کل ایران شد و در دانشگاه تهران در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی درس خواند. او در سال ۱۳۲۰ وارد رادیو شد و بعدها هم به روزنامه ایران رفت. اولین کتاب او یعنی آتش خاموش در سال ۱۳۲۷ منتشر شد. او در سال ۱۳۲۹ با جلال آل احمد ازدواج کرد.
سیمین دانشور در سال ۱۳۳۱ به آمریکا رفت و در دانشگاه استنفورد زیبایی‌شناسی خواند. نامه‌هایی که در مدت اقامت سیمین در آمریکا بین او و جلال ردوبدل شد به‌صورت یک کتاب منتشر شده است.
دانشور از سال ۱۳۳۴ که به ایران بازگشت تدریس می‌کرد. کتاب می‌نوشت. بسیاری از کتابهای شناخته‌شده‌ی او پس از این تاریخ منتشر شده‌اند. او سووشون، مشهورترین اثرش را در سال ۴۸ منتشر کرد و دو ماه پس از آن شوهرش جلال را از دست داد. او پس از جلال تا زمان مرگش در خانه‌ای در شمال تهران که جلال ساخته بود زندگی کرد. سیمین در سال ۱۳۹۰ درحالی‌که ۹۰ سال داشت درگذشت. او مترجم بسیاری از آثار مهم مانند باغ آلبالو از آنتوان چخوف و سرباز شکلاتی از جرج برناد شاو هم بوده است. همچنین از میان آثار مهم این نویسنده می‌توان به جزیره سرگردانی، ساربان سرگردان و کوه سرگردانی اشاره کرد.
- زویا پیرزاد
زویا پیرزاد یکی از نویسندگان ارمنی تبار اهل ایران است که متولد سال ۱۳۳۱ در آبادان است. این نویسنده در آبادان بزرگ شد و پس از ازدواج به تهران آمد. او که سال‌هاست در آلمان زندگی می‌کند با کتابهایی مانند چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم شناخته شده است. این کتاب جایزه ادبی یلدا و جایزه بهترین رمان سال بنیاد گلشیری را به دست آورد.
ویژگی اصلی نثر پیرزاد سادگی و روانی آن است و شخصیت‌پردازی‌هایش بسیار دوست‌داشتنی‌اند. زنان در داستان‌های او نقش پررنگی دارند و در کتابی مانند عادت می‌کنیم تلاش کرده است تا به عمق روح یک زن راه پیدا کند. از میان سایر کتابهای او می‌توان به طعم گس خرمالو اشاره کرد و جایزه کوریه انترنانوسیال را به دست آورد.
در پایان
تاریخ نویسندگان زن بزرگی را به خود دیده است و این روزها تعداد آن‌ها در حال افزایش است. اگر سری به فهرست‌های پرفروش‌ترین کتابهای جهان بزنید، خواهید دید که کتابهای زنان رتبه‌های بسیار خوبی را به خود اختصاص داده‌اند. در این مطلب درباره‌ی تعدادی از برجسته‌ترین افرادی که می‌توانید به سراغشان بروید صحبت کردیم؛ اما تعداد زنان نویسنده‌ای که آثار بسیار ارزشمندی را از خود به‌جای گذاشته‌اند، بسیار بیشتر از این‌هاست و می‌توانید با جستجو در دنیای ادبیات کتاب‌هایشان را پیدا کنید، بخوانید و لذت ببرید.
2 Responses
ممنون از تهیه این لیست.
در این لیست جای مارگارت میچل نویسنده بر باد رفته خالی بود چون بنظرم ارزش این اثر بلندش جای چندین کتابه.
شهبازمحمودزاده نویسنده کتابهایی حوزه روانشناسی به ترتیب اضطراب افسردگی ووسواس . زندگی فوبی اسیب و درمان. اسیب هایی خانواده ودرمان اصلی آن ویک هم الان زیر چاپ کتاب بنام مدیریت زمان را بال پرت بگیر تا زندگیت زیبا و.. ادامه..