اورهان پاموک نویسنده، فیلمنامه نویس و برندهی جایزهی نوبل ادبیات ترکی است. شهرت پاموک در ایران بیشتر به سبب قلم روان و دلنشینش در آثار ماندگارش است. این نویسنده همچنین در طول زندگیش دو بار به ایران سفر کرده است و در کتابهایش از عناصر فرهنگی ایرانی مانند اشعار عطار و شاهنامه استفاده کرده است.
زندگینامه اورهان پاموک
فرید اورخان پاموک نویسنده، فیلمنامهنویس و رماننویس متولد هفت ژوئن 1952 میلادی است. اورهان پاموک نخستین نویسنده ترک زبان است که موفق به دریافت جایزهی نوبل ادبیات شده است. او این جایزه را در سال 2006 دریافت کرد و بعد از دریافت این جایزه بود که به شهرت جهانی دست یافت.
اورهان پاموک (Orhan Pamuk)n> در خانوادهای ثروتمند و اصیل در شهر استانبول به دنیا آمد. داستان بیشتر کتابهای پاموک در محلهی نیشانتاشی، یعنی همان محلهای که در آن بزرگ شده است، اتفاق میافتد.
سبک نوشتاری اورهان پاموک
شاید هیچ نویسندهی دیگری به اندازهی اورهان پاموک در نثر خود لطافت و سادگی نداشته باشد. اورهان پاموک این توانایی را دارد که با نثر ساده اما پرقدرت شخصیتهایش را شرح دهد. او قصهگوی خوبی است و در کتابهایش داستان را به شکلی روایت میکند که علاوه بر اینکه داستان به شدت ملموس و آشناست، در لحظه بسیار نامتعارف و متفاوت است. سایت معتبر گودریدز در طی مقالهای نثر اورهان پاموک را مشابه به نثر گابریل گارسیا مارکز دانسته است.
کارنامه ادبی اورهان پاموک
اورهان پاموک در کارنامهی ادبی خودش هفده رمان و شش اثر غیر داستانی دارد. در ادامه به توضیح برخی از این آثار میپردازیم.
- استانبول: شهر و خاطرات
کتاب استانبول: شهر و خاطرات، یکی دیگر از مشهورترین آثار اورهان پاموک است که به اعتقاد خیلیها شرح زندگی خود اورهان پاموک میباشد. این کتاب چنان در بیان جزئیات قوی است که فریبا وفی در سخنرانیای اعلام کرد که شهر استانبول را با استانبول پاموک شناخته است. خود نویسنده نیز در صفحه کتاب میگوید: «من هنگام توصیف خود استانبول را توصیف کردهام و هنگام توصیف استانبول خودم را توصیف کردهام.» شایان ذکر است که پاموک این کتاب را زمانی که با افسردگی دست و پنجه نرم میکرده نگاشته، با این امید که یادآوری خاطرات و دوران گذشته او را از این دام نجات دهد. او همچنین در کتابش از عکس های یک هنرمند ارمنی به نام آرا گولر استفاده، و دلیل انتخابش را فضای تیره و مالیخولیایی عکس های این عکاس بیان کرده است.
- موزه معصومیت
رمان موزه معصومیت، شاید واقعی ترین کتابی باشد که در تمام عمرتان خواهید خواند. اورهان پاموک چنان داستان واقعی عشق و ناکامی کمال باسماچی و فوزون را زیبا نگاشته است که میتوان روزها از لطافت و ظرافت جملات این کتاب سخن گفت. این داستان از زبان کمال، فرزند سی ساله خاندان با اصل و نسب باسماچی به عنوان شخصیت اصلی رمان روایت میشود. در طی داستان با سبک زندگی در استانبول آشنا میشویم و کمال را در فراز و نشیب های روابط خانوادگی و عاطفیاش دنبال میکنیم. اورهان پاموک همچنین به کمال در ساخت موزه معصومیت نیز کمک کرد. کمال باسماچی، محل زندگی عشق همیشگیاش، فوزون، را پس از مرگ او خریداری کرد، و آن را تبدیل به موزهای دیدنی و سرشار از یادگاری های عشقش کرد. کمال امیدوار بود خلوص عشقش را با به نمایش درآوردن اشیایی که روزی به دست فوزون لمس شدهاند به همگان نشان دهد.
- برف
برف یکی از آثار اورهان پاموک است که در آن تقابل سیاست و فرهنگ به خوبی در آن دیده میشود. برف داستان شاعری تبعید شده به نام «کا» را بیان میکند که بعد از بازگشتش به ترکیه به شهر متروکه قارص سفر میکند. هدف ظاهری کا از آمدن به این شهر، تهیهی گزارشی دربارهی خودکشی دختران مذهبی آن شهر است. اما او درگیر اتفاقاتی میشود و متوجه میشود که افراد گوناگونی در حال تعقیب او هستند.
- نام من سرخ
نام من سرخ را میتوانیم مشهورترین اثر اورهان پاموک بدانیم که در سال 1998 منتشر شد. پاموک این کتاب را تحت تاثیر کتاب آنک نام گل اثر اومبرتو اکو فیلسوف ایتالیایی نوشته است. داستان این رمان در زمان امپراطوری عثمانی و پادشاهی سلطان مراد سوم رخ میدهد و شخصیتهای اصلی داستان نقاشان هستند. پاموک در این کتاب روابط شرق و غرب را شرح میدهد.
زنی با موهای قرمز، کتاب سیاه، خانه خاموش و قلعه سفید از آثار دیگر پاموک هستند. بیشتر کتابهای پاموک را انتشارات ققنوس منتشر کرده است. این انتشارات حامی سفر پاموک به ایران هم بوده است.
اظهارات جنجال برانگیز اورهان پاموک
اورهان پاموک یکی از اولین نویسندگانی بود که دربارهی نسلکشی ارامنه در سالهای ابتدایی جنگ جهانی اول در ترکیه سخن به زبان آورده است. او در این باره گفته است: « سی هزار کرد و یک میلیون ارمنی در این کشور کشته شدهاند. تقریباً هیچکس جرأت نمیکند اسمی از آن ببرد. اما من این کار را میکنم.»
جایزه نوبل ادبی اورهان پاموک
اورهان پاموک به عنوان پر افتخارترین نویسندهی ترکیه است. او برندهی جوایزی مانند جایزهی ترجمه بریتانیا برای رمان قلعه سفید، جایزهی صلح کتاب فروشان آلمان، جایزهی آیدین دوغان و مهمتر از همه جایزهی نوبل ادبیات شده است. سخنرانی پاموک در هنگام دریافت این جایزه بسیار قابل توجه بوده است: « تنها با نوشتن کتابهایم بود، که توانستم جهان اطرافم را بهتر و بیشتر بشناسم. نام من سرخ و کتاب سیاه دید مرا به اصالت گستردهتر کردند و کتاب استانبول و برف سختیهای زندگی برون مرزی را برایم معنی کردهاند.»