کتاب مسئله ی تقصیر نشر چشمه

کتاب «مسئله‌ی تقصیر»‌ نوشته کارل یاسپرس (۱۹۶۹ ـ ۱۸۸۳)، فیلسوف آلمانی است. پس از جنگ جهانی دوم منازعات متعددی در آلمان بر سر «مسئله‌‌ تقصیر» شکل گرفت. یاسپرس در‌ ترم زمستانی ۱۹۴۶ ـ ۱۹۴۵، سلسله‌سخنرانی‌هایی در باب وضعیت فکری آلمان ایراد کرد که بخشِ اعظم آن به «مسئله‌‌ تقصیر» اختصاص داشت. همان‌طور که خودِ وی در مقدمه‌ این کتاب مختصر می‌نویسد، هدفش از انتشار این تأملات آن است که در مقام یک آلمانی در میان دیگر آلمانی‌ها، وضوح و وحدت‌نظر را ترویج دهد و در مقام انسان در میان انسان‌ها سهمی در تلاش‌ بر سر حقیقت داشته باشد. تمامِ همّ‌و‌غم یاسپرس در این درس‌گفتار این است که آلمانی‌ها را به پذیرش مسئولیت در قبال فاجعه‌ به‌وقوع‌پیوسته، کشفِ ریشه‌های آن و فهمِ وضعیت فعلی آلمان در جهان ترغیب کند. البته موفقیت یا عدم‌ موفقیت یاسپرس در این زمینه بحث دیگری است. او خود در نامه‌ای با لحنی گلایه‌مند به هایدگر می‌نویسد که تنها تعداد معدودی از آلمانی‌ها این کتاب او را خوانده‌اند و به‌نظر می‌رسد که آلمانی‌ها هنوز برای چنین مباحثی آمادگی کافی ندارند. کارل یاسپرس کتاب مسئله تقصیر را به سال ۱۹۴۶ درست زمانی که پرده از کل جنایات رژیم نازی برداشته شد، به چاپ رساند. تمام تلاش وی در این کتاب معطوف به آن است که هموطنانش را به پذیرش مسئولیت و تقصیر در قبال فجایع به وقوع پیوسته، کشف ریشه‌های آن و در نهایت پالایش دعوت کند. او در جایی از کتاب به صراحت می‌نویسد: «در واقع همه ما آلمانی‌ها بلا استثنا ملزمیم تا آشکارا به ملاحظه‌ی مسئله‌ی تقصیرمان بپردازیم... نمی‌توان نسبت به آنچه جهانیان درباره ما می‌اندیشند بی‌تفاوت بود، چراکه ما خود را جزئی از بشریت می‌دانیم: ما نخست انسانیم و سپس آلمانی. پرسش از تقصیر بیش از آنکه پرسشی از جانب دیگران در خصوص ما باشد، باید پرسشی باشد که خود ما از خویش بپرسیم.»