کودکان و نوجوانان برای پرورش نبوغ و خلاقیت خود نیازمند خواندن داستان هستند. داستان می‌تواند قوه خیال و تصور نوجوانان را رشد دهد و باعث آشنایی آنها با احساسات مختلف شود. از طرف دیگر انتقال بسیاری از مفاهیم و آموزه‌ها در قالب داستان برای کودکان راحت‌تر انجام می‌شود و می‌تواند اطلاعات عمومی فرزندانتان را افزایش دهد.
کتاب‌هایی که فرزندان شما در دوران نوجوانی خود مطالعه می‌کنند ممکن است اولین کتاب‌های تاثیرگذار در دوران زندگی‌شان باشند و به افکار آنها جهت دهند. بسیاری از رویاها و خاطرات هیجان انگیز تحت تاثیر این رویاها خلق می‌شوند. علاوه بر این تعدادی از محبوب ترین فیلم‌ها و سریال‌ها تحت تاثیر همین کتاب های نوجوانان تولید شده‌اند و فیلم نامه آنها از چنین داستان‌هایی اقتباس شده است.
ژانرهای کتاب مناسب برای نوجوانان
بخش اعظمی از کتاب‌های نوجوانان به حوزه ادبیات، داستان کوتاه یا رمان مربوط می‌شود. تعدادی از این داستان‌ها در افسانه‌های محلی ریشه دارند و برخی از نویسندگان نیز با الگوبرداری از آن افسانه‌ها و ادبیات فولکلور به بازآفرینی چنین داستان‌هایی دست می‌زنند. تعدادی از این داستان‌ها جنبه سرگرم کننده دارند و به کودکان شما حس خوبی می‌دهند. اما ادبیات تعلیمی نیز در این دسته بندی قرار می‌گیرد و در خلال داستان‌ها، آداب و رفتارهای مناسب را به نوجوانان یاد می‌دهند.
معرفی کتاب های علمی به نوجوانان هیجان خاصی دارد. فرزندان ما از دوران کودکی به دنبال شناخت جهان و درک پدیده‌های گوناگونی هستند اما توضیح دادن واقعیات برای آنها کار چندان ساده‌ای نیست و به مهارت‌های خاصی نیاز دارد. در حال حاضر کتاب‌های فراوانی وجود دارد که پدیده‌های زیستی، فیزیکی، ریاضیاتی و نجومی را با زبانی ساده به کودکان و نوجوانان توضیح می‌دهد. این کتابها می‌توانند به فرزندان شما کمک کنند تا به علایق خودشان پی ببرند
کتاب های نوجوانان می‌توانند در ژانرهای تاریخی یا اطلاعات عمومی نیز نوشته شوند. بسیاری از نوجوانان به خواندن تاریخ کشورشان و تاریخ جهان علاقه دارند و این موضوع را سرگرم کننده می‌دانند. درباره رویدادهای تاریخی بزرگ نظیر جنگ جهانی دوم یا امپراطوری‌های شکوهمند باستانی ایران، روم، یونان و مصر داستان‌های فراوانی نوشته شده است.
تعدادی از کتاب‌های مناسب برای نوجوانان
برخورداری از تفکر انتقادی و ذهن پرسشگر برای بسیاری از والدین اهمیت دارد. علاوه بر این گاهی اوقات فرزندان ما سوالاتی از جنس فلسفه مطرح می‌کنند که پاسخگویی به آن کار آسانی نیست. امروزه کتاب‌های گوناگونی به طور ویژه مختص کودکان و نوجوانان تالیف و ترجمه شده است. در ادامه این یادداشت با تعدادی از کتاب های پرطرفدار نوجوانان آشنا خواهیم شد.
کتاب سپید دندان
کتاب سپید دندان تالیف جک لندن نویسنده برجسته آمریکایی است. شاید در وهله اول این کتاب را برای مطالعه کودکان مناسب ندانید اما جک لندن توانسته در این کتاب مضامین گوناگون فلسفی را به زبانی ساده انتقال دهد. سپید دندان داستان سگی است که خوی گرگ‌ها را دارد و مانند آنها برخورد می‌کند. این کتاب به خوی انسان‌ها و تقابل میان تمدن و توحش می‌پردازد. داستان پیش از تولد سپید دندان شروع می‌شود و زنده ماندن او حکایتی پیچیده و پر فراز و نشیب است.
این کتاب در عصری نوشته شده است که تب دستیابی به طلا همه ایالات متحده آمریکا را فرا گرفته و در این راه هزاران ماجراجو با آرزوی دستیابی به ثروتی کلان، عازم سرزمین‌های بکر، دست نخورده و سرشار از مخاطرات شده‌اند. در حقیقت این اثر تلاش می‌کند تا درد و رنج‌های این طبقه و آزمندی‌هایشان را به نمایش بگذارد. سپید دندان الگوی بسیاری از کارگردانان بوده و تا به حال چهار بار از آن فیلم ساخته شده است.
جک لندن نویسنده سوسیالیست آمریکایی در خانواده‌ای تنگ دست در کالیفرنیا به دنیا آمد، او مجبور بود تا مدت‌های طولانی برای تامین معاش خود همچون کارگران کار کند به همین دلیل با درد و رنج‌های این طبقه آشنایی زیادی داشت. او بسیاری از قهرمانان داستان‌های خود را از انسان‌های واقعی پیدا می‌کرد. جالب است بدانید که خود او نیز مدتی همراه با جویندگان طلا به شهر داوسون در یوکان رفته است. به همین خاطر داستان سپید دندان به زندگی واقعی جک لندن شباهتی زیاد دارد. او در داستان‌های خود تلاش کرده تا به کودکان و نوجوانان شفقت را بیاموزد و به آنها بگوید که لازم است زندگی خود را تغییر دهند و برای آن مبارزه کنند.
مجموعه تن تن
ماجراهای تن تن و میلو یکی از مشهور ترین داستان‌های مصور تاریخ است. تن تن روزنامه نگاری کنجکاو و جسور است که برای کشف حقیقت مخاطرات فراوانی را تحمل می‌کند. او سگی باهوش و وفادار دارد که با کمک‌های خود توانسته به خوبی تن تن را راهنمایی کند و از وقوع فجایع هولناک جلوگیری کند. جذابیت این مجموعه داستان به قدری بالا است که بسیاری از بزرگسالان نیز نقد و معرفی کتاب‌های این مجموعه را در زمان انتشارش دنبال می‌کردند و این داستان‌ها را برای خود می خریدند.
داستان‌های تن تن از سال ۱۹۲۹ تا ۱۹۷۶ توسط ژرژ پراسیر رمی نویسنده اهل بلژیک نوشته شده‌اند . این نویسنده را نام مستعار هرژه می‌شناسند. اولین داستان تن تن به حضور او در اتحاد جماهیر شوروی و ماجراهایی که برایش پیش می‌آید اشاره می‌کند. داستان‌های تن تن در فضای میان دو جنگ جهانی تا اواخر دوران جنگ سرد را روایت می‌کنند. به گفته منتقدان اوج شهرت داستان‌های تن تن به سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۵ مربوط می‌شود. در این دوران بود که شخصیت‌های داستان در ذهن مردم اروپا و آمریکا نفوذ کردند. از داستان‌های هرژه انیمیشنهای جذاب فراوانی ساخته شده است.
تقریبا در همه داستان‌های مرتبط با تن تن می‌توان مضامین سیاسی را مشاهده کرد اما نباید فراموش کنیم که این کتاب در فضای جنگ سرد و پیش از آن تقابل در اروپا نوشته شده است. داستان‌های ابتدایی هرژه بیشتر ماهیتی طنز دارند اما نسخه‌ها و مجموعه‌های پایانی به مراتب جدی‌تر هستند و نوجوانان را با فضایی معماگونه روبرو می‌کنند.
همه داستان‌های تن تن دارای شخصیت‌هایی اصلی‌ای هستند که همواره نقش مهمی ایفا می‌کنند. با شخصیت‌های تن تن و میلو تا حدی آشنا شوید اما علاوه بر آنها کاپیتان هادوک به عنوان دوست تن تن نیز در این داستان وجود دارد. گاهی سهل انگاری‌های کاپیتان کار دست دوستانش می‌دهد اما حضور او همواره مفید است. پروفسور تورنسل نیز شخصیتی مشابه کاپیتان دارد با این تفاوت که او سر به هوا نیست!
دو شخصیت پلیس به نام های دوپونت و دوپونط نیز در تمامی داستان‌های تن تن یافت می‌شوند. این دو با یکدیگر برادر هستند و در تمامی ماموریت‌های خود اشتباهاتی خنده دار می‌کنند. تقریبا بار طنز داستان‌های تن تن بر دوش این برادران است.
کتاب آلیس در سرزمین عجایب
این کتاب داستان دختری به نام آلیس است که با خواهرش برای گشت و گذار به جنگل آمده و پس از تفریح در حال استراحت است اما ناگهان با صحنه‌ای عجیب روبرو می‌شود. خرگوشی را می‌بیند که با عجله در حال حرکت کردن است و ناگهان می‌ایستد و به ساعت خود نگاه می‌کند و پس از آن سرعتش را بیشتر می‌کند. آلیس از سر کنجکاوی به تعقیب خرگوش می‌پردازد و نهایتا به چاهی می‌رسد که خرگوش داخل آن رفته است. آلیس تعقیب خود را ادامه می‌دهد و به دنیایی اسرار آمیز راه پیدا می‌کند.
آلیس در سرزمین عجایب داستان گذر از دوره کودکی و نوجوانی به بزرگسالی و جدی شدن مسائل زندگی است و تلاش دارد تا ذهن نوجوانان را آماده پذیرش رویدادهای ناخوشایند کند. علاوه بر این قوه خیال در این داستان لحظاتی جالب را خلق می‌کند و بسیار سرگرم کننده است. اما از عناصر نمادین و آموزنده این کتاب نباید غافل شد.
از این کتاب تاکنون چندین فیلم جذاب و سرگرم کننده ساخته شده است و ترجمه‌های گوناگونی از آن نیز به زبان فارسی وجود دارد. بسیاری ترجمه زویا پیرزاد از نشر مرکز را ترجمه‌ای زیبا و وفادار به متن اصلی می‌دانند.
نویسنده این کتاب چارلز لاتویج داتسون است که با نام مستعار لویی کارل یا لوئیس کارول شناخته می‌شود. او استاد کالج کرایست چرچ دانشگاه آکسفورد، کشیش، عکاس و نویسنده انگلیسی بود. بسیاری چاوز را در زمره بزرگ‌ترین نویسندگان ادبیات کودک به شمار می‌رود. چارلز با وجود تعلق به طبقه اشرافی به علت ابتلا به بیماری کودکی سختی داشت و شنوایی یک گوش خود را از دست داد و دچار لکنت زبان شد. به همین دلیل او تصمیم گرفت که برای کودکان داستان بنویسد تا آنها با داشتن لحظاتی شاد، تجربه تلخ او را نداشته باشند.
کتاب زنان کوچک
کتاب زنان کوچک داستانی مناسب برای نوجوانان است در این کتاب چهار خواهر به نام‌های جو، بتی، ایمی و مگی از خانواده مارچ همراه با مادر و مستخدمشان در خانه‌ای قدیمی روزگار می‌گذرانند. پدر آنها پیششان نیست و به خاطر جنگ آنها را نمی‌بیند. تشدید جنگ آنها را پدرشان دور کرده و این خانواده مجبور هستند تا بر مشکلات خود غلبه کنند. با وجود شرایط سخت و مشکل‌دار، عشق و امید و ایثار نیز در این خانواده وجود دارد. این دختران نشان می‌دهند که راه‌های گوناگونی برای دستیابی به سعادت وجود دارد و هر فردی می‌تواند در زندگی خود موفق شود. داستان در حقیقت در دوران جنگ داخلی ایالات متحده آمریکا اتفاق می‌تفتد و یک بازنمایی موفق از رنج و محنت زنان در آن دوران است. این رمان را می‌توان یک اثر تربیتی ارزشمند دانست که به زنان و دختران جوان می‌گوید برای رسیدن به هدفشان مبارزه کنند.
نویسنده این کتاب لوییزا می آلکوت است. خود او در خانواده‌ای مذهبی و در سال ۱۸۳۵ در ژرمن تاون فیلادلفیا به دنیا آمد. نوجوانی او با جنگ داخلی آمریکا عجین بود و می‌توان گفت شخصیت‌های داستان به زندگی واقعی این خانواده شباهت‌های بسیاری داشت. او از همان زمان جنگ به ادبیات کودک اهمیت ویژه‌ای داشت. به باور او اگر کودکان محبت، شفقت و نوع دوستی را آموزش می‌دیدند آمریکا چنین جنگ هولناکی را تجربه نمی‌کرد. این نویسنده پس از کسب شهرت عمر خود را وقف دستیابی به حقوق برابر برای زنان و توجه به حقوق کودکان کرد و نهایتا در سال ۱۸۸۸ در اوج شهرت و احترام درگذشت.
کتاب شازده کوچولو
کتاب شازده کوچولو تالیف نویسنده پرآوازه فرانسوی آنتوان دو سنت اگزوپری است. در این کتاب مفاهیم فلسفی به زبانی ساده به کودکان و نوجوانان یاد داده می‌شود. شازده کوچولو یک موجود فرازمینی است و روزی تصمیم می‌گیرد تا سفر کند. او با خلبانی آشنا می‌شود که هواپیمایش خراب شده، به تدریج میان آن دو رابطه دوستی عمیقی شکل می‌گیرد. شازده کوچولو از این خلبان سوال‌های فراوانی می‌پرسد و به زندگی او معنای جدیدی می‌بخشد. این اثر ارزشمند توسط احمد شاملو به فارسی ترجمه شده است.
کتاب دور دنیا در هشتاد روز
اگر فرزندتان به ژانر علمی تخیلی علاقه مند است کتاب‌های ژول ورن برای او بسیار مناسب خواهد بود. کتاب دور دنیا در هشتاد روز یکی از جالب‌ترین آثار ژول ورن است که از آن فیلم‌هایی نیز ساخته شده است. جالب آن‌جاست که بسیاری از پیش‌بینی‌های ژول ورن در آثار خود امروز به واقعیت پیوسته است. داستان دور دنیا در هشتاد روز در سال ۱۸۷۲ اتفاق می‌افتد و فردی به نام فیلاس فاگ که انسانی منظم و دقیق بود ادعا می‌کند که می‌شود دور جهان را در ۸۰ روز سفر کند. این مسئله نزاعی را به وجود می‌آورد که نهایتا به شرط‌بندی می‌انجامد. این سفر بسیار جذاب و پر ماجراست و خوانندگان را با عجایب جهان آشنا می‌کند.
از دیگر آثار جالب ژول ورن می‌توان به بیست هزار فرسنگ زیر دریا و از زمین تا ماه اشاره کرد.
کتاب های هری پاتر
هری پاتر مجموعه داستانی پر کشش جادوگر جوانی است که در مدرسه جادوگری به همراه دوستان خود درس می‌خواند. این کتاب به جزئیاتی از زندگی موجودات جادویی اشاره می‌کند و درباره زندگی لرد ولدمورت می‌گوید. لرد ولدمورت توانایی به کار بردن جادوی سیاه را دارد و می‌خواهد بر کل جهان تسلط پیدا کند. در این داستان موضوعات عاشقانه و عاطفی زیادی نیز اتفاق می‌افتد.مجموعه کتاب‌های هری پاتر به ترتیب سنگ جادو، تالار اسرار، زندانی آزکابان، جام آتش، محفل ققنوس، شاهزاده دو رگه و یادگاران مرگ نام دارند.
