نمایشنامه «درس» نوشته اوژن یونسکو، نمایشنامهنویس رومانیایی-فرانسوی، با ترجمه سحر داوری و انتشار توسط نشر بیدگل، یکی از آثار شاخص در جنبش تئاتر ابزورد به شمار میرود. این نمایشنامه تکپردهای، که اغلب با دیگر آثار کوتاه یونسکو مانند «آوازهخوان طاس» به روی صحنه میرود، در فضایی محدود و بسته، یعنی خانه استاد، اتفاق میافتد. داستان حول محور رابطه بین یک استاد دانشگاه و شاگرد جوانش شکل میگیرد. در ظاهر، موضوع نمایشنامه یک جلسه تدریس خصوصی است، اما این جلسه به تدریج به موقعیتی پرتنش، خشونتآمیز و در نهایت تراژیک تبدیل میشود. یونسکو با بهرهگیری از زبانی طنزآمیز و موقعیتهای گروتسک، به نقد ساختارهای قدرت و روابط انسانی میپردازد و پوچی و بیمعنایی نهفته در این روابط را به تصویر میکشد.
«درس» نه تنها به عنوان یک اثر ادبی و نمایشی، بلکه به عنوان یک سند تاریخی و اجتماعی نیز قابل توجه است. این نمایشنامه با بررسی مسائلی همچون قدرت، خشونت، ارتباطات ناکارآمد و پوچی زندگی، به چالشهای همیشگی انسان در دنیای مدرن میپردازد. این اثر با زبانی نمادین و استعاری، به مسائلی بنیادین در مورد هستی انسان و روابط او با دیگران میپردازد. «درس» به دلیل ساختار خاص خود، همواره مورد توجه منتقدان و پژوهشگران تئاتر بوده و تفسیرهای گوناگونی از آن ارائه شده است. این اثر نه تنها به عنوان یک نمایشنامه، بلکه به عنوان یک متن فلسفی نیز قابل بررسی است.
داستان نمایشنامه «درس» با ورود شاگردی جوان و مشتاق به خانه استاد آغاز میشود. شاگرد، دختری جوان و ظاهراً باهوش، برای آمادگی در امتحانات به استاد مراجعه کرده است. استاد که در ابتدا فردی مؤدب و حرفهای به نظر میرسد، تدریس مباحث مختلف، از جمله ریاضی، زبانشناسی و تاریخ را آغاز میکند. اما به تدریج، روند درس از حالت عادی خارج میشود. استاد دچار تکرار، تناقضگویی و رفتارهای عجیب میشود و شاگرد نیز به تدریج دچار سردرگمی و ترس میشود. با پیشرفت درس، خشونت کلامی استاد افزایش مییابد و به تدریج به خشونت فیزیکی نیز منجر میشود. در اوج این تنش، استاد با چاقو شاگرد را به قتل میرساند.
خدمتکار خانه که شخصیتی مرموز و قدرتمند دارد، جسد شاگرد را جابجا میکند و صحنه را برای پذیرایی از شاگرد بعدی آماده میکند. این پایان حلقهوار و تکراری، بر پوچی و بیمعنایی موقعیت و تداوم چرخه خشونت تأکید میکند. این چرخه خشونت و تکرار، نشاندهنده بنبست و بیراههای است که شخصیتها در آن گرفتار شدهاند. این خلاصه داستان، تنها خط اصلی روایت را نشان میدهد و درک کامل مفاهیم و لایههای پنهان نمایشنامه نیازمند مطالعه دقیق متن اصلی است. خشونت در این اثر، تنها به خشونت فیزیکی محدود نمیشود، بلکه خشونت کلامی و روانی نیز نقش مهمی در پیشبرد داستان ایفا میکند.
اوژن یونسکو (Eugène Ionesco) در ۲۶ نوامبر ۱۹۰۹ در شهر سلاتینا، رومانی متولد شد و در ۲۸ مارس ۱۹۹۴ در پاریس، فرانسه درگذشت. او نمایشنامهنویس رومانیایی-فرانسوی و یکی از پیشگامان تئاتر ابزورد است. او در آثار خود به نقد زبان، ارتباطات انسانی و وضعیت انسان در دنیای مدرن میپردازد. یونسکو با استفاده از طنز، گروتسک و موقعیتهای غیرمنطقی، به پوچی و بیمعنایی زندگی تأکید میکند. از دیگر آثار مهم او میتوان به «آوازهخوان طاس»، «کرگدن»، «صندلیها» و «شاه میمیرد» اشاره کرد. یونسکو در آثارش به پوچی و بیمعنایی زندگی انسان در دنیای مدرن، زوال ارزشهای سنتی و ناتوانی انسان در برقراری ارتباط با دیگران میپردازد. او با خلق موقعیتهای غیرمنتظره و دیالوگهای نامعقول، مخاطب را به چالش میکشد و او را به تفکر در مورد مسائل بنیادین هستی وامیدارد.
یونسکو با استفاده از زبان به عنوان ابزاری برای نقد خود زبان، نشان میدهد که چگونه زبان میتواند به جای وسیلهای برای ارتباط، به مانعی برای درک متقابل تبدیل شود. او با آثارش تأثیر عمیقی بر تئاتر معاصر گذاشته و همچنان به عنوان یکی از مهمترین نمایشنامهنویسان قرن بیستم شناخته میشود. آثار او به زبانهای مختلف ترجمه شده و در سراسر جهان به روی صحنه رفتهاند. یونسکو در سال ۱۹۷۰ به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمد. او همچنین جوایز متعددی از جمله جایزه اورشلیم برای آزادی فرد در جامعه و جایزه دولتی اتریش برای ادبیات اروپا را دریافت کرده است.
ترجمه سحر داوری از «درس» به دلیل دقت در برگردان ظرافتهای زبانی یونسکو، ترجمهای ارزشمند و قابل توجه است. او توانسته است لحن خاص نویسنده، ترکیبی از طنز و تلخی، را به خوبی به زبان فارسی منتقل کند. انتخاب واژگان مناسب و حفظ ساختار جملات، به خواننده فارسیزبان کمک میکند تا درک عمیقتری از مفاهیم و پیامهای نهفته در متن اصلی داشته باشد. انتشار این ترجمه توسط نشر بیدگل نیز به دسترسی آسانتر مخاطبان به این نمایشنامه مهم کمک کرده است.
مترجم با درک صحیح از مفاهیم و ظرافتهای زبانی متن اصلی، توانسته است اثری روان و قابل فهم به خوانندگان فارسی زبان ارائه دهد. ترجمه داوری نه تنها به انتقال معنای لغوی متن، بلکه به انتقال حس و حال و فضای حاکم بر نمایشنامه نیز توجه داشته است. این امر باعث میشود که خواننده بتواند ارتباط عمیقتری با اثر برقرار کند و تجربه خواندن نمایشنامه برای او لذتبخشتر و معنادارتر باشد. دقت مترجم در برگردان اصطلاحات و عبارات خاص یونسکو، از دیگر ویژگیهای برجسته این ترجمه است. همچنین، آشنایی مترجم با تئاتر و ادبیات نمایشی، به او کمک کرده است تا بتواند جنبههای نمایشی متن را نیز به خوبی در ترجمه خود منعکس کند.
فرمت محتوا | epub |
حجم | 874.۰۰ بایت |
تعداد صفحات | 194 صفحه |
زمان تقریبی مطالعه | ۰۶:۲۸:۰۰ |
نویسنده | اوژن یونسکو |
مترجم | سحر داوری |
ناشر | نشر بیدگل |
زبان | فارسی |
تاریخ انتشار | ۱۴۰۳/۰۶/۱۰ |
قیمت ارزی | 5 دلار |
قیمت چاپی | 288,000 تومان |
مطالعه و دانلود فایل | فقط در فیدیبو |