کتاب سه خواهر نشر انتشارات نگاه

مهین اسکویی:

«در بیشتر نمایشنامه‌های چخوف هدف و مافوق هدف تلاش روزافزون برای زندگی بهتر است و همه‌ی شخصیت‌های او چشم به آینده دوخته‌اند، آینده‌ای درخشان و دست‌یافتنی برای نسل‌های بعدی.»

درباره کتاب سه خواهر

کتاب «سه خواهر» Three Sisters اثر «آنتوان چخوف» در سال ۱۹۰۰ به نگارش درآمده است. این اثر یکی از نمایشنامه‌های معروف این نویسنده است که یک سال پس از نگارشش به اجرا درآمد، در آن زمان از این نمایش استقبال چندانی نشد ولی پس از مدتی ارزش ادبی این اثر مشخص شد. نویسنده براساس تجربه‌ی زندگی‌اش در اواخر قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم روسیه این اثر را درباره‌ی تغییر شیوه‌ی زندگی و تفکر اشرافیت نوشت. این نمایشنامه در چهار پرده است و آرمان‎های نسل جوان و فرهیخته‌ی دوره‌ای از تاریخ روسیه را به تصویر می‌کشد.

داستان نمایشنامه «سه خواهر» با مراسم روز سالگرد درگذشت پدر خانواده آغاز می‌گردد و حول زندگی خانواده پروزروف است که از سه خواهر بنام‌های اولگا، ماشا و ایرینا به همراه یک برادر تشکیل شده است. این خواهران تحصیل کرده هستند و بر زبان فرانسه تسلط کافی دارند. آن‌ها از مسکو دور هستند و در یکی از شهرستان‌های روسیه زندگی می‌کنند. آن‌ها با ناکامی در عشقشان روبه‌رو می‌شوند و شیوه‌ی زندگی و برخوردشان با مسائل اجتماعی برای خواننده فضای اجتماعی بیش از صدسال پیش روسیه را ترسیم می‌کند.

کتاب «سه خواهر، نقد اجرایی مهین اسکویی» علاوه بر داشتن نسخه‌ی کامل نمایشنامه، نقد اجرایی و تمرین نگاری این نمایش به کارگردانی «مهین اسکویی» در تئاتر سنگلج به تاریخ زمستان 1356 را نیز دربردارد. «مهین اسکویی» کارگردان، استاد و مترجم متولد سال 1309 از اولین زنان ایرانی است که بر روی صحنه‌ی تئاتر رفته است. او تحصیلاتش را در دانشکده هنرهای تئاتری مسکو به سرانجام رساند و در ایران تئاتر آناهیتا را بنا نهاد.

درباره آنتوان چخوف

«آنتوان چخوف» Anton Chekov نویسنده‌ی مطرح و شاخص ادبیات روسیه در 29 ژانویه 1860 به دنیا آمد. او در خانواده‌ای مذهبی کودکی‌اش را گذراند و در سال 1880 وارد دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه مسکو شد. او از همان سن کم نوشتن داستان کوتاه و طنزآمیز برای روزنامه‌ها و مجلات را آغاز کرد ولی داستان‌هایش را بانام مستعار منتشر می‌کرد. او داستان کوتاه، داستان بلند و نمایشنامه نوشت و هیچ‌گاه نوشتن را در زندگی‌اش متوقف نکرد. او با انتشار داستان‌ و رمان‌هایی تأثیرگذار و نوآور به یکی از برجسته‌ترین نویسنده‌های تاریخ ادبیات روسیه تبدیل شد و بیش از 700 اثر ادبی از خودش به یادگار گذاشت. از دیگر آثار او که در سایت و اپلیکیشن فیدیبو برای خرید و مطالعه موجود هستند می‌توان به «دایی وانیا» با ترجمه‌ی «هوشنگ پیر نظر»، «مرغ دریایی» با ترجمه‌ی «کامران فانی»، «دشمنان» با ترجمه‌ی «سیمین دانشور» و «دوئل و چند داستان دیگر» با ترجمه‌ی «مهدی افشار» اشاره کرد.

«آنتوان چخوف» نویسنده‌ی برجسته‌ی روسیه از قلم توانا و تأثیرگذاری برخوردار بود و نمایشنامه‌هایش همچنان به اجرا درمی‌آیند. این نویسنده‌ متأسفانه تنها چهل‌وچهار سال عمر کرد و در تاریخ 15 ژانویه سال 1904 براساس بیماری سل درگذشت. او در ژانر رئالیسم می‌نوشت و آثارش بازتابی از فضای آن زمان روسیه است. او تضاد طبقاتی و تقابل خیر و شر را دست‌مایه‌ی داستان‌هایش قرار داده و مضامین اجتماعی را به تصویر کشیده است.

در بخشی از کتاب سه خواهر می‌خوانیم

چخوف نمایشنامه‌نویسی را از اوایل زندگی هنری خود شروع کرد، اما آثار ارزشمند صحنه‌ای او به سال‌های پایانی عمرش مربوط می‌شود، نظیر نمايشنامه‌ی بی‌همتای او «مرغ دریایی» که تاريخچه‌ی بسیار جالبی دارد. این نمایشنامه در زمان حیات چخوف تنها یک‌بار اجرا شد که با شکست مواجه شد و تماشاگران به مفهوم آن پی نبردند. اجرای هر نمایشنامه‌ای زمان خود را می‌طلبد، و این‌که توسط چه کارگردانی به صحنه بیاید. زمان عرضه‌ی هنرهای دراماتیک اهمیتی به سزا دارد.

در سال ۱۹۱۷ که انقلاب به وقوع پیوست دریافت تماشاگرانی خوانندگان آثار چخوف نسبت به سال‌های ماقبل آن کاملاً تغییر کرد. حتی پس از انقلاب آمدند و بررسی دوباره انجام دادند و نمایشنامه‌ها را طبقه‌بندی کردند تا معلوم شود چه آثاری در حکومت جدید با نوع ایدئولوژی انقلابی تطابق دارد. نتایج آن درباره‌ی نمایشنامه‌های چخوف بسیار جالب است، چنان‌که «باغ آلبالو» را در «درجه اولی»‌ها قرار دادند و «سه خواهر» را در «درجه دومی»ها. حال چرا نمایشنامه‌ی «سه خواهر» را در مقام دوم قرار دادند شاید به اين دلیل بود که پرسناژهای آن روشنفکرهایی بودند در قرن نوزدهم که فقط فکر می‌کردند، حرف می‌زدند و برای اجتماع تلاش نمی‌کردند. آن‌ها مردمانی عادی بودند و هیچ خوی مبارزه‌جویانه‌ای نداشتند. زیرا در این مقطع انقلاب به محرکانی نیاز داشت که پرچم انقلاب را به دست گیرند و در رزم شرکت جویند. از سوی دیگر تماشاگران خواهان هیجان و دیدن مستقیم حوادث بودند، حال آن که در «سه خواهر» ‌بیشتر حوادث در پشت‌صحنه رخ می‌داد، مثل دوئل و مرگ سالیونی و توزنباخ، یا آتش‌سوزی در پرده‌ی سوم و غیره. این روش در آن زمان خریداری نداشت. حال آن که تماشاگران میل عجیبی داشتند تا در اجراها حرکت و جنبش وجود داشته باشد، جنگ و آتش‌سوزی و کشتار راه بیافتد و همه را مستقیماً به چشم خود بینند. در غیر این صورت سالن را ترک می‌کردند.

سال‌های بین ۱۹۱۷ تا ۱۹۳۰ در سراسر اتحاد جماهیر شوروی روحیه‌ای ضد عواطف و احساسات به وجود آمد که رفته‌رفته شکلی افراطی به خود گرفت، یعنی به فرض آن که اگر تماشاگری به تئاتر می‌رفت و بر صحنه شاهد رابطه‌ای عاشقانه می‌شد فوراً تئاتر را ترک می‌کرد و خطی قرمز بر آن می‌‎کشید. در این شرایط بود که نمایشنامه‌های چخوف از رده خارج شد و تماشاگری نیافت.

اما برگردیم به زمان حیات چخوف و ببینیم که چطور اولین اجرای «مرغ دریایی» او با شکست روبرو شد. یک گروه حرفه‌ای تئاتر در شهر پترزبورگ بدون آن که رابطه‌ای عمیق با این نمایشنامه برقرار کنددست به اجرای آن می‌زند و به طرز فجیعی شکست می‌خورد، چنان‌که چخوف تصمیم می‌گیرد برای هميشه دست از نوشتن نمایشنامه بکشد.

ترجمه کتاب سه خواهر به زبان فارسی

کتاب «سه خواهر» اثر «آنتوان چخوف» را «ناصر حسینی مهر» به فارسی ترجمه کرده و آن را «نشر نگاه» سال 1389 منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیک این اثر در این صفحه از فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است. «ناصر حسینی مهر» مترجم این اثر نمایشنامه‌نویس است و در حوزه‌ی تئاتر فعال است. او این اثر را با ترجمه‌های آلمانی، فرانسه و نیز ترجمه فارسی زنده‌یاد میهن اسکویی از چهره‌های درخشان نمایش در ایران تطبیق داده است.  از ترجمه‌های دیگر او می‌توان به «وُیتسِک» اثر «هاینر مولر» و «هملت ، شازده کوچولوی دانمارک» اثر «تورسن لتزر» اشاره کرد که نسخه‎‌ی الکترونیک همه‌ی آن‌ها در سایت و اپلیکیشن فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است. این اثر از سوی انتشارات قطره هم با ترجمه‌ی «سعید حمیدیان» و «کامران فانی» منتشر شده است.